ΜΠΑΡΑΚ ΟΜΠΑΜΑ ΣΤΙΣ 4 ΙΟΥΝΙΟΥ Η ΒΑΡΥΣΗΜΑΝΤΗ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΙΣΛΑΜΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΪΡΟ

Στο τέμενος ως ειρηνοποιός

Του ΘΑΝΑΣΗ ΤΣΙΤΣΑ

Ως υποψήφιος, ο Μπαράκ Ομπάμα είχε υποσχεθεί ότι τις πρώτες 100 ημέρες της προεδρίας του θα επιχειρούσε μια κίνηση συμφιλίωσης με τον αραβικό κόσμο δίνοντας μια βαρυσήμαντη ομιλία από μια ισλαμική πρωτεύουσα. Ετσι ο λόγος του Ομπάμα, στις 4 Ιουνίου στο Κάιρο αναμένεται να αντηχήσει στους δρόμους της Βηρυτού, της Δαμασκού, της Τεχεράνης και της Βαγδάτης.

ΤΟΣΟ ΚΟΝΤΑ, ΤΟΣΟ ΜΑΚΡΙΑ... Ευκαιρία να δείξει ότι ασκεί νέες πιέσεις στο Ισραήλ έδωσε στον πρόεδρο των ΗΠΑ η επίσκεψη του προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς, στον Λευκό Οίκο. Ο Μπαράκ Ομπάμα τόνισε ότι το Ισραήλ «έχει υποχρέωση» να σταματήσει τους εποικισμούς και ότι οι Παλαιστίνιοι πρέπει να χαλιναγωγήσουν την αντι-ισραηλινή βία. Δήλωσε ακόμα πεπεισμένος ότι το Ισραήλ θα αναγνωρίσει ότι είναι προς το συμφέρον του μια λύση δύο κρατών, καθώς και ότι δεν είναι προς το συμφέρον της Σαουδικής ΑραΗ ομιλία έχει προγραμματιστεί να δοθεί στο ηλικίας χιλίων ετών τέμενος Al-Azhar, ένα ιστορικό σουνιτικό ίδρυμα με μεγάλη επιρροή και προσφορά στον μουσουλμανικό κόσμο. Αυτή η συμβολική τοποθεσία επιλέχτηκε γιατί εκτιμάται ότι θα βοηθήσει επικοινωνιακά τους στόχους του Ομπάμα να προβάλει ότι οι ΗΠΑ σέβονται την ισλαμική κουλτούρα -ένα σημείο που, αν πειστικά γίνει, θα μπορέσει να αποδυναμώσει τους υποστηρικτές της άποψης ότι οι ΗΠΑ είναι εχθρός του Ισλάμ, ενώ θα βοηθήσει τους συμμάχους της Ουάσιγκτον, όπως η Αίγυπτος, η Ιορδανία και ο Λίβανος, που νιώθουν να απειλούνται άμεσα από ισλαμικές οργανώσεις.

Με το βλέμμα στον Λίβανο

Το πιο άμεσο ακροατήριο για την ομιλία της 4ης Ιουνίου θα βρίσκεται στον γειτονικό Λίβανο, όπου οι γενικές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν τρεις ημέρες αργότερα, θα αποτελέσουν ένα κρας-τεστ για την επιρροή της Χεζμπολάχ και του Ιράν στη χώρα. Σε περίπτωση που αποτύχει στον στόχο της η Χεζμπολάχ, να ελέγξει δηλαδή την πολιτική ζωή της χώρας, η Ουάσιγκτον υπολογίζει ότι Τεχεράνη και Δαμασκός θα είναι ευκολότερο να αποδεχθούν την έκκληση διαλόγου που έχει απευθύνει ο Μπαράκ Ομπάμα.

Ο Μπαράκ Ομπάμα έχει τοποθετήσει τη «θρυμματισμένη ειρήνη» στη Μέση Ανατολή σε πρώτη προτεραιότητα της εξωτερικής του πολιτικής, αλλά έχει βρει στο πρόσωπο του νέου Ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, έναν δύστροπο συνομιλητή. Το πιο μεγάλο ερώτημα, λοιπόν, είναι αν ο πρωθυπουργός του Ισραήλ θα δεχθεί να υποστηρίξει τις διαπραγματεύσεις που θα οδηγήσουν στη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους, καθώς στην πρόσφατη επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο αρνήθηκε να αναγνωρίσει μέρος των δεσμεύσεων των προκατόχων του, αλλά και να δεσμευτεί ότι θα σταματήσει ο εποικισμός στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη. Η στάση του όμως εκτιμάται ότι μπορεί να ωφελήσει και τον ίδιον και τον Αμερικανό ηγέτη: στον μεν Νετανιάχου να δοθούν σοβαρές εγγυήσεις ότι θα μπλοκαριστεί το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, στον δε Ομπάμα να αυξήσει τη φήμη του ως ειρηνοποιός που είναι διατεθειμένος να πιέσει αποτελεσματικά το Ισραήλ προς μια βιώσιμη λύση.

Αμερικανοί αξιωματούχοι και κυρίως διπλωμάτες που υπηρετούν στη Μέση Ανατολή επιχειρούν τα τελευταία 24ωρα να χαμηλώσουν τον πήχυ των προσδοκιών σχετικά με τις φήμες ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα προτίθεται να αποκαλύψει, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Κάιρο, ένα λεπτομερές ειρηνευτικό σχέδιο για την επίλυση της ισραηλο-παλαιστινιακής διαμάχης. Αντιθέτως, προετοιμάζουν την κοινή γνώμη ότι η επίσκεψη Ομπάμα έχει ως στόχο να μεταφέρει ένα συνολικότερο μήνυμα στον αραβικό κόσμο και οποιαδήποτε ολοκληρωμένη ειρηνευτική πρωτοβουλία μετατίθεται προς το τέλος του καλοκαιριού. Ενώ η ομιλία του στις 4 Ιουνίου -βασικά σημεία της οποίας δεν έχουν ακόμη διαμορφωθεί- αναμένεται να αγγίξει όλα τα ζητήματα που αφορούν την ειρήνευση στη Μέση Ανατολή, αξιωματούχοι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ θεωρούν ότι μια ειρηνευτική πρόταση σ' αυτή τη φάση από τη νέα διοίκηση στην Ουάσιγκτον θα ήταν μάλλον πρόωρη, αφού ο Ομπάμα δεν έχει ακόμα ολοκληρώσει τον κύκλο επαφών του με τα εμπλεκόμενα μέρη.

Ο Ρόμπερτ Σάτλοφ, επικεφαλής του Institute for Near East Policy στην Ουάσιγκτον, υποστήριξε πρόσφατα ότι θα ήταν τεράστιο λάθος αν ο Ομπάμα στις 4 Ιουνίου στο Κάιρο επιχειρήσει να επικεντρωθεί μόνο στην αραβο-ισραηλινή διένεξη όταν η κυρίαρχη επιδίωξή του είναι να κτίσει γέφυρες με τον ευρύτερο μουσουλμανικό κόσμο. Είναι ωμή αλήθεια ότι το στάτους κβο της Μέσης Ανατολής άλλαξε από την εποχή της εισβολής των ΗΠΑ στο Ιράκ το 2003. Η δίψα του Ιράν να αποκτήσει περισσότερη επιρροή απειλεί να αποσταθεροποιήσει τη Μέση Ανατολή και αποτελεί κόκκινη γραμμή για τα συμφέροντα της Ουάσιγκτον.

Στο τραπέζι Ισραήλ - Παλαιστίνη

Γι' αυτό και στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ως μια κίνηση να επανέλθουν στο τραπέζι του διαλόγου Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι, επαναφέρει στις συνομιλίες που έχει στο παρασκήνιο την πρόταση που κατέθεσε η Σαουδική Αραβία το 2002. Η πρόταση προέβλεπε ομαλοποίηση των σχέσεων του Ισραήλ και την ταυτόχρονη αναγνώρισή του απ' όλες τις αραβικές χώρες, με αντάλλαγμα την αποχώρηση των Ισραηλινών από όλα τα εδάφη που κατέλαβαν το 1967,τη δημιουργία ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους. Αραβες διπλωμάτες που υπηρετούν στην Ουάσιγκτον ανέφεραν πρόσφατα ότι πήραν το μήνυμα από τον Λευκό Οίκο ότι επιθυμεί οι Αραβες να προσφέρουν ανταλλάγματα στο Ισραήλ, ενώ ζήτησε από τον Αραβικό Σύνδεσμο που εκπροσωπεί 22 χώρες να «τροποποιήσει» την πρόταση της Σαουδικής Αραβίας γιατί θεωρείται ότι είναι η πιο «εύπεπτη» βάση διαπραγμάτευσης πάνω στην οποία μπορεί να συναινέσει το Ισραήλ.*

ENET