Πολιτισμός | 21.05.2009
Το έγκλημα της πολιτιστικής καταστροφής στη Βόρεια Κύπρο
"Η καταστροφή πολιτιστικών αγαθών, ανεξάρτητα σε ποιό λαό ανήκει, είναι καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς ολόκληρης της ανθρωπότητας". Αυτό αναφέρει το προοίμιο της διεθνούς σύμβασης της Χάγης του 1954 για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς σε εμπόλεμες συρράξεις. Υιοθετήθηκε μάλιστα και η "μπλε ετικέτα", αντίστοιχη με το έμβλημα του "Ερυθρού Σταυρού", ή της "Ερυθράς Ημισελήνου", για την προστασία από καταστροφές και λεηλασίες σε περίπτωση πολέμου. Ελάχιστα ωστόσο βοήθησε στην κατεχόμενη Βόρεια Κύπρο.
Επανειλημμένα η Ντ. Βέλε έχει αναφερθεί σε συγκεκριμένες περιπτώσεις κλοπής και λαθρεμπορίας εκκλησιαστικών κειμηλίων που αφαιρέθηκαν από ναούς της Βόρειας Κύπρου και βρέθηκαν αργότερα, ένα μέρος τους τουλάχιστον, στα χέρια αρχαιοκαπήλων.
Υπεύθυνος είναι ο τουρκικός στρατός κατοχής
"Η καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου είναι απίστευτη", λέει η αρχαιολόγος, ιστορικός τέχνης Άννα Μαραγκού. Μνημεία αραμαϊκά, ελληνικά, ρωμαϊκά και βυζαντινά , τα περισσότερα βρίσκονται στη Βόρεια Κύπρο. Περίπου 550 βυζαντινές εκκλησίες έχουν καταστραφεί εν μέρει ή ολοσχερώς. Δύο εκκλησίες έχουν εξαφανιστεί. Σχεδόν όλα τα ελληνο-ορθόδοξα νεκροταφεία έχουν συληθεί. Αφαιρέθηκαν οι σταυροί, συλήθηκαν οι τάφοι. Εκτιμώ ότι οι Τουρκοκύπριοι γνώριζαν, αλλά υπεύθυνος είναι ο τουρκικός στρατός κατοχής, διότι όλα συνέβησαν από το 1974 και μετά".
Η λεηλασία της Πακαγιάς Κανακαριάς
Μπολτασλί λέγεται ένα μικρό χωριό στην Καρπασία. Αυτό γράφει σήμερα η πινακίδα. Είναι το χωριό Λιθράγκωμη, αλλά καμία πινακίδα δεν αναφέρει πλέον το παλιό το όνομα. Εκεί βρίσκεται η Παναγιά της Κανακαριάς, ο αρχαιότερος ναός στην Κύπρο, όπως εξηγεί ο δημοσιογράφος Μιχαέλα Γιάνσεν που παρακολουθεί την καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς στην Κύπρο. "Είναι όλα καινούρια. Αυτή η ενημερωτική πινακίδα δεν υπήρχε την προηγούμενη φορά που ήμουνα εδώ», διαπιστώνει η κ. Γιάνσεν. Η Παναγιά Κανακαριά, χτίστηκε στα τέλη του 5ου, αρχές του 6ου αιώνα. Τον 8ο αιώνα καταστράφηκε από Άραβες πειρατές και ξαναχτίστηκε. Το 12ο αιώνα καταστράφηκε από σεισμό, το 19ο αιώνα ενισχύθηκαν τα θεμέλια και ανανεώθηκε η σκεπή. Το μοναστήρι κτίστηκε το 18ο αιώνα. Αυτές είναι οι πληροφορίες που παίρνουν οι τουρίστες από τη νέα πινακίδα στο ναό.
Δεν αναφέρεται λέξη για τα περίφημα ψηφιδωτά της Κανακαριάς, τα οποία έχουν στο μεταξύ λεηλατηθεί. "Λίγο μετά την εισβολή του 1974 ολοκληρώθηκαν οι εργασίες αποκατάστασης του ναού. Στο παλιό τμήμα εδώ ήταν τα μωσαϊκά από τον 5ο-αρχές του 6ου αιώνα. Έμειναν μόνο μερικά κομμάτια στην οροφή. Οι αρχαιοκάπηλοι κόλησαν χαρτί πάνω στο μωσαϊκό και το ξήλωσαν κυριολεκτικά", λέει η κ. Γιάνσεν.
«Είναι η ιστορία μας»
Αυτό έγινε το 1979. Είναι τα μωσαϊκά της Μαρίας με τον Ιησού στην αγκαλιά, οι Αρχάγγελοι Γαβριήλ και Μιχαήλ, καθώς και οι 12 Απόστολοι. Σχεδόν 20 χρόνια αργότερα βρέθηκαν στην κατοχή του Τούρκου εμπόρου τέχνης Ντίκμεν στο Μόναχο.
Οι γερμανικές αρχές επέστρεψαν ένα μέρος μόνον, για τα υπόλοιπα υπάρχει δικαστική διένεξη για το ιδιοκτησιακό καθεστώς. "Φαίνεται ότι η γερμανική κυβέρνηση δεν αντιλαμβάνεται ότι αυτά τα αντικείμενα για μας έχουν και μία θρησκευτική αξία καθώς είναι πολιτιστικά αγαθά από τη βυζαντινή εποχή", λέει απογοητευμένος ο δικηγόρος της κυπριακής πλευράς Γιάννης Λαζάρου. Και ο Πέτρος Κληρίδης, Γενικός Εισαγγελέας της δημοκρατίας της Κύπρου προσθέτει ότι "για μας δεν είναι απλά κάποια πολιτιστικά αντικείμενα. Είναι η ιστορία μας. Δεν έχουμε πετρέλαιο, δεν είμαστε πλούσιοι. Αυτό που έχουμε είναι η ιστορία μας".
K.Leukefeld/Γιώργος Παππάς
Υπεύθ. Σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης
No comments:
Post a Comment