  |
Η κατάρρευση της επενδυτικής τράπεζας Lehman Brothers τον Σεπτέμβριο του 2008 ήταν η μεγαλύτερη χρεοκοπία στην εταιρική ιστορία των ΗΠΑ. Η τράπεζα είχε συσσωρεύσει ζημίες δισεκατομμυρίων δολαρίων λόγω της κρίσης στη στεγαστική αγορά, γνωστή και ως κρίση subprime, από τα χαμηλής εξασφάλισης δάνεια που την προκάλεσαν.
Έναν χρόνο μετά την κατάρρευση της Lehman, το βρετανικό Ίδρυμα Μελετών Δημόσιας Πολιτικής (IPPR) τονίζει ότι η γρήγορη επιστροφή στη κουλτούρα των μεγάλων τραπεζικών μπόνους, τόσο στο City του Λονδίνου, όσο και σε άλλα μεγάλα χρηματοοικονομικά κέντρα, δείχνει ότι οι αλλαγές στον κλάδο είναι «πολύ περιορισμένες». Δηλαδή, το πάθημα δεν έγινε μάθημα.
Για την «αυταρέσκεια» των τραπεζών προειδοποίησε σε πρόσφατη ομιλία του και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, ενώ ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, Γκόρντον Μπράουν πιστεύει ότι «δεν έχουμε ακόμη τελειώσει με αυτά που πρέπει να γίνουν στις τράπεζες».
Το εύρος της αναταραχής στην παγκόσμια οικονομία στον χρόνο που έχει περάσει ήταν κάτι πρωτοφανές για τον κόσμο ολόκληρο, από την εποχή της Μεγάλης Κρίσης, του Κραχ του 1929.
Τα μέτρα που χρειάστηκε να ληφθούν από κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες ήταν υπέρογκα και σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις (του ΒΒC) το σύνολο των κονδυλίων διάσωσης των τραπεζών και τόνωσης της οικονομίας παγκοσμίως άγγιξε τα 10,8 τρισ. δολάρια. Υπολογίζεται δε ότι το κόστος για κάθε πολίτη ανέρχεται στα 10.000 δολάρια.
Παράλληλα, πολλές μεγαλύτερες τράπεζες έσπευσαν να εξαγοράσουν μικρότερες για να αποφευχθεί η κατάρρευσή τους που θα προκαλούσε μεγαλύτερο πανικό για το σύστημα. Στη Βρετανία, κρατικοποιήθηκε η Northern Rock και Royal Bank of Scotland περιήλθε στον έλεγχο του δημοσίου. Στις ΗΠΑ, κρατικοποιήθηκαν οι γιγαντιαίες στεγαστικές Fannie Mae και Freddie Mac, ενώ το δημόσιο ανέλαβε τον έλεγχο της μεγαλύτερης ασφαλιστικής των ΗΠΑ, της AIG, ενώ με τα κονδύλια διάσωσης που παρείχε στη Citigroup απέκτησε μερίδιο 34% στον τραπεζικό κολοσσό.
Η κυβέρνηση Ομπάμα κατάφερε να εγκρίνει και να διαθέσει στην οικονομία το πακέτο στήριξης των 787 δισ. δολαρίων, ενώ τον Νοέμβριο του 2008 η Κίνα είχε «ρίξει» στην εγχώρια αγορά το δικό της πακέτο, ύψους 586 δισ. δολαρίων.
Από την άλλη μεριά, υπήρξαν χώρες που χρειάστηκαν διεθνή οικονομική βοήθεια για να μην βουλιάξουν, κυρίως από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, όπως η Ισλανδία, η Σερβία και η Λετονία.
Η σημασία της Lehman Brothers ήταν ότι υπήρξε μαζικός πανικός στην αγορά, με τα κεφάλαια να αποσύρονται από τις τράπεζες και τις αγορές και όλο τον κόσμο να βλέπει την καταστροφή. Σήμερα οι περισσότεροι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι ο κόσμος απέφυγε μια δεύτερη Μεγάλη Κρίση.
Ωστόσο, ο μεγάλος προβληματισμός παραμένει ότι καθώς οι τράπεζες μπαίνουν σε τροχιά ανάκαμψης, δεν έχουν πάρει τα απαραίτητα μέτρα για να αποτρέψουν μια επανάληψη της κρίσης.
Η έκθεση του ιδρύματος IPPR τονίζει ότι εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, η τραπεζική κρίση ενδέχεται να μην είναι η τελευταία του είδους της.
Μάλιστα, ο πρόεδρος Ομπάμα αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «δεν θα επιστρέψουμε στις ημέρες της απερίσκεπτης και παράτολμης λειτουργίας» των τραπεζών.
Σύμφωνα με τις προτεινόμενες νομοθετικές αλλαγές στις ΗΠΑ, η Κεντρική Τράπεζα (Fed) θα αποκτήσει νέες εξουσίες πάνω τις μεγάλες χρηματοοικονομικές εταιρείες και θα μπορεί να παίρνει τον έλεγχο τραπεζών εάν η κατάρρευσή τους απειλεί την οικονομία. Αλλά, οι αντιδράσεις για τις αλλαγές αυτές από την πλευρά των τραπεζών είναι έντονες.
Την επόμενη εβδομάδα, θα συναντηθούν οι ηγέτες της ομάδας G20 στο Πιτσμπουργκ, όπου και θα συζητήσουν θέματα που άπτονται της παγκόσμιας οικονομίας. Μέχρι τώρα βέβαια, το G20 έχει αναβάλλει μια πιθανή συμφωνία για περιορισμό των τραπεζικών υπερβολών, όπως τα μπόνους.
Το ίδρυμα IPPR τονίζει στην έκθεσή του ότι απαιτείται μεγαλύτερη διεθνής συνεργασία, και προτείνει ότι αυτή μπορεί να επιτευχθεί εάν δοθεί σε χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία μεγαλύτερος ρόλος εντός των διεθνών φορέων, όπως το ΔΝΤ.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι απευθύνει έκκληση για διεθνώς συμπεφωνημένες αρχές λειτουργίας των τραπεζών που θα οδηγήσουν σε ένα χρηματοοικονομικό σύστημα που θα λειτουργεί προς το συμφέρον της συνολικής οικονομίας.
No comments:
Post a Comment