Κοινωνία & Πολιτισμός

Oι διανοούμενοι αδιαφορούν για τις εκλογές

Ποτέ άλλοτε ένας προεκλογικός αγώνας δεν άφηνε τόσο αδιάφορους τους διανοούμενους, όντας τόσο βαρετός. Καλλιτέχνες και συγγραφείς μιλούν για το νόημα «πολιτιστικής στήριξης» του προεκλογικού αγώνα.

Το πιο ωραίο στην προεκλογική εκστρατεία είναι τα πλακάτ που κρέμονται στις κολώνες ηλεκτρικού, χαριτολογεί ο καμπαρετίστας Φατίχ Τσεβικόλου. Κάτι άλλο πιο ενδιαφέρον δεν έχει να παρατηρήσει σε αυτήν την προεκλογική εκστρατεία. «Η Μέρκελ δρα με το σύνθημα 'βούλωστο' και συνέχισε και ο αξιολύπητος Πέερ Στάινμπρουκ δεν μπορεί να ξυπνήσει από τη συλλογική αφασία τους ψηφοφόρους».

«Πολιτικό έγκλημα»

Ο συγγραφέας Ίνγκο Σούλτσε πιστεύει πως η αποχή ισοδυναμεί με πνευματική εκδήλωση

Η εβδομαδιαία εφημερίδα die Zeit παρακάλεσε για την τελευταία της έκδοση 48 γερμανούς καλλιτέχνες και ανθρώπους του πνεύματος να κάνουν κάποια εκλογική σύσταση. Περισσότεροι από τους μισούς απέφυγαν να το κάνουν. Το συμπέρασμα: πώς μπορεί κανείς να κάνει συστάσεις, όταν τα δύο μεγάλα κόμματα εμφανίζονται τόσο όμοια; Ορισμένοι μάλιστα συμβούλευσαν αποχή από την κάλπη.

Αυτή η στάση κάνει τον συγγραφέα και δημοσιογράφο Ματίας Γκρέφρατ να επαναστατεί. «Δεν ισχύει και τόσο ότι οι άνθρωποι του πνεύματος οδηγούν του πολιτικούς και τους θυμίζουν τις υποχρεώσεις του. Αντ΄αυτού ο διάλογος εστιάζεται στο εάν έχει νόημα η ψήφος. Αυτό ισοδυναμεί με πολιτικό έγκλημα» υποστηρίζει. Ο Γκρέφρατ αναφέρεται κυρίως στον κοινωνιοψυχολόγο Χάραλντ Βέλτσερ, που σε ένα χρονογράφημα για το περιοδικό der Spiegel, είπε ότι δεν θα ψηφίσει και ότι η πράξη αυτή συνιστά «άρση της εμπιστοσύνης» του στην κατάσταση των γερμανικών κομμάτων, επειδή όλα τα κόμματα είναι ανταλλάξιμα και δεν έχουν καμιά σχέση με τη διαμόρφωση μελλοντικής πολιτικής.

Ένας άλλος λόγος για τη συγκρατημένη στάση των ανθρώπων των πνεύματος, που τώρα όμως πάλι αρέσκονται σε αιχμηρές παρεμβάσεις έχει να κάνει με την αλλαγή γενιάς, όπως υποστηρίζει ο Γκρέφρατ. Η γενιά του '68 πήρε σύνταξη. «Τη δεκαετία του '70 ο αριθμός των κομματικών μελών διπλασιάστηκε, οι άνθρωποι συνέβαλλαν σε αλλαγές, τώρα κουράστηκαν και κάνουν ποδηλατικούς γύρους στην Αλσατία», λέει. Ο Ίνγκο Σούλτσε, ένας από τους πιο γνωστούς συγγραφείς από την ανατολική Γερμανία, συμφωνεί με την αποχή ως πνευματική εκδήλωση. «Τα πολιτικά μέτωπα υπάρχουν, όμως εξαλείφονται συστηματικά στο δημόσιο διάλογο» υποστηρίζει. Για τις εκλογές έχει αποφασίσει για το κόμμα της Αριστεράς, αλλά δεν κάνει εκλογικές συστάσεις γιατί μπορεί να βλάψουν έναν λογοτέχνη, όπως πιστεύει.

«Δημοκρατία θεατών»

«Οι καλλιτέχνες δεν πρέπει να παραδίδουν την ανεξαρτησία τους», λέει η Τάνγια Ντύκερς

Η επίσης φημισμένη λογοτέχνης Τάνγια Ντύκερς τάσσεται εναντίον κάθε εκλογικής σύστασης. «Οι καλλιτέχνες δεν πρέπει να παραδίδουν την ανεξαρτησία τους και να κρατούν επικριτική απόσταση ασφαλείας». Αντίθετα, ο Αντρέας Φάιελ, επιτυχημένος σκηνοθέτης, δεν συμφωνεί. Δηλώνει ότι θα ψηφίσει τους Πράσινους, αλλά δεν θέλει να συνδέσει το όνομά του με το κόμμα. Για το έργο του «Το βασίλειο των βατόμουρων», που παρουσιάστηκε στο Βερολίνο και την Στουτγάρδη, έκανε έρευνες και συνομίλησε με 20 τραπεζικούς επενδυτές . Όσο περισσότερο έμπαινε στα άδυτα τους συστήματος, τόσο περισσότερο έχανε το μυαλό του. «Είναι τόσο πολύπλοκο, που χάνει κανείς τον έλεγχο, ακόμη και ως πολιτικός. Οι κανόνες του παιγνιδιού της δημοκρατίας οδηγούν σε πολλά σημεία στο κενό τον κόσμο των χρηματαγορών», λέει.

Για τον Φάιελ είναι αναγκαία περισσότερο από ποτέ η επεξεργασία αυτών των προβλημάτων σε επίπεδο καλλιτεχνικό. Αλλά και ο Κλάους Στεκ, επί δεκαετίες ενεργός υποστηρικτής των προεκλογικών αγώνων του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, καλεί τους διανοούμενους να ενεργοποιηθούν. «Έχουμε γίνει κάτι σαν δημοκρατία των θεατών» λέει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Ακαδημίας των Τεχνών στο Βερολίνο. Και συνιστά στους πολίτες να συνοδεύσουν μια ολόκληρη μέρα έναν πολιτικό στην προεκλογική του εκστρατεία για να αντιληφθούν πόση δουλειά κρύβεται στην πολιτική.

Jan Bruck / Ειρήνη Αναστασοπούλου
Υπεύθ. Σύνταξης Δήμητρα Κυρανούδη        dw de