Πολιτισμός | 17.07.2009
"Φιλόσοφοι βασιλείς"
Φιλόσοφοι Βασιλείς. Μάλιστα, αυτόν τον τίτλο ανακαλύπτουμε και δη με ελληνικά κεφαλαία γράμματα στις πολιτιστικές σελίδες της εβδομαδιαίας εφημερίδας Die Zeit. Η έκπληξη μάλιστα είναι διπλή, γιατί αφορμή του ελληνικού τίτλου της γερμανικής εφημερίδας είναι ο νυν υπ. Εθνικής Οικονομίας Karl Theodor von Guttenberg.
Πώς συνδυάζει ο Βαυαρός ευγενής, διότι περί ευγενούς πρόκειται - έχει νυμφευθεί μάλιστα και μια δισεγγονή του Μπίσμαρκ, πώς συνδυάζει άραγε το οικονομικό του χαρτοφυλάκιο με τις δέλτους της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας; Να το διηγηθούμε από την αρχή: πριν από δύο εβδομάδες ο από τον Φεβρουάριο υπ. Εθνικής Οικονομίας έδωσε συνέντευξη στο περιοδικό Der Spiegel και εκεί μεταξύ πολλών και σημαντικών για την οικονομική κρίση και τη διαχείρισή της είπε, έτσι εν παρόδω, ότι μόλις είχε τελειώσει την Πολιτεία του Πλάτωνος που διάβαζε στο πρωτότυπο τα βράδια, έτσι για να ξελαμπικάρει λίγο το μυαλό του.
Διαβάζει Πλάτωνα για να ξεσκάσει; 
Υπό το βλέμμα αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων;
Και τι δεν έχει γραφεί έκτοτε στον τύπο! Εδώ που τα λέμε: δεν είναι δύσκολο να έχει κανείς ενδοιασμούς για τους ισχυρισμούς του Γερμανού υπ. Εθνικής Οικονομίας. Ναι μεν αριστοκράτης, αλλά εν πάση περιπτώσει νομικές και πολιτικές επιστήμες σπούδασε, μπορεί τις ώρες της βραδινής σχόλης να διαβάζει Πλάτωνα στο πρωτότυπο; Πώς τα έμαθε τόσο καλά τα αρχαία ελληνικά και κυρίως πώς τα θυμάται, πως τα καλλιεργεί; Μήπως έχει μπροστά του κάποια δίγλωσση έκδοση, διαβάζει τη γερμανική μετάφραση και μετά κομπορρημονεί ότι καταλάβαινε και την απέναντι σελίδα, το αρχαίο πρωτότυπο δηλαδή; Σε άρθρο της η Frankfurter Allgemeine Zeitung επισήμανε εκείνο το υπερβολικά αλαζονικό «διαβάζω Πλάτωνα για να ξελαμπικάρει το μυαλό μου», όπως θα λέγαμε διαβάζω ένα αστυνομικό για να αλλάξω παραστάσεις. Για τον Γερμανό αρθρογράφο ο von Guttenberg είναι ένας συμπαθέστατος επαρχιώτης αριστοκράτης από τη Φραγκονία που επειδή οι χειρισμοί του εν μέσω της οικονομικής κρίσης συγκεντρώνουν τη λαϊκή συναίνεση θέλει να μας πει με τα περί πλατωνικών μελετών του ότι είναι μυημένος και στα ανώτερα, εν ανάγκη θα ήταν και ο ιδανικός φιλόσοφος ηγέτης όπως τον φαντάστηκε ο Πλάτων.
Οπαδός της πεφωτισμένης δεσποτείας;
Όσο για την εφημερίδα Die Zeit, στο άρθρο της με τίτλο «Φιλόσοφοι Βασιλείς» επισημαίνει στον υπ. Εθνικής Οικονομίας ότι δεν ήταν και πολύ σοφό να επικαλεσθεί την Πολιτεία του Πλάτωνος, το αντίθετο μάλιστα ήταν πολιτικά εντελώς ανορθόδοξο. Γιατί η Πολιτεία του Πλάτωνα ήταν ένα έργο δυσφορίας του αρχαίου φιλοσόφου, δυσφορίας με τα καμώματα της δημοκρατίας που ο ίδιος την θεωρούσε δεσποτεία του όχλου και αντιπρότεινε ένας είδος πεφωτισμένης δεσποτείας. Αλλά μπορεί ποτέ να είναι αυτά τα πολιτικά οράματα του 21ου αιώνα; Τον Πλάτωνα τον επικαλούνται πλέον σπάνια οι πολιτικοί, ακόμα και οι πεφωτισμένοι, τουλάχιστον όχι μετά το 1943, όταν με το βιβλίο του Η ανοιχτή κοινωνία και οι εχθροί της ο φιλόσοφος Καρλ Πόπερ στιγμάτισε τον Πλάτωνα ως προπάτορα του σύγχρονου απολυταρχισμού. Με δυο λόγια: κανείς δεν πήρε και πολύ στα σοβαρά τον ισχυρισμό του Karl Theodor von Guttenberg ότι μελετά Πλάτωνα στο πρωτότυπο για να ξεσκάσει. Και όμως: ένας Γερμανός πολιτικός ακόμα και όταν το πράξει αδέξια μπορεί να επικαλεσθεί τη μελέτη της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας ως προσόν για το σήμερα. Και να εισπράξει υπό κανονικές συνθήκες τον ευρύτερο σεβασμό.
Σπύρος Μοσκόβου
Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου
No comments:
Post a Comment