Η γιγάντια λίμνη Αράλη έγινε... έρημος

Σε έρημο μετατρέπεται η λίμνη Αράλη, που κάποτε ήταν μία από τις μεγαλύτερες στο κόσμο και φιλοξενούσε ένα πλούσιο οικοσύστημα.

Η λίμνη Αράλη όπως απεικονίζεται στις φωτογραφίες της NASA τον καιρό που είχε νερό και σήμερα

Οι εικόνες που δημοσίευσε η NASA από τους δορυφόρους της, οι οποίες παρουσιάζουν την τεράστια οικολογική καταστροφή που συντελέστηκε τα τελευταία 14 χρόνια, προκαλούν πραγματικά σοκ.

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη, ίσως, καταστροφή που έχει προκαλέσει το ανθρώπινο χέρι, καθώς η λίμνη αποστραγγίστηκε λόγω της εκτροπής του νερού στις άνυδρες πεδιάδες του Καζακστάν, του Ουζμπεκιστάν και του Τουρκμενιστάν από τη Σοβιετική Ενωση τη δεκαετία του 1960.

Τα αρδευτικά έργα
Πριν ξεκινήσει το αρδευτικό έργο, που γονιμοποίησε τις έρημες πεδιάδες, δύο ποταμοί κυλούσαν από τα βουνά, μέσω της ερήμου Κίζιλκουμ και συνενώνονταν στο χαμηλότερο τμήμα της λεκάνης τροφοδοτώντας την Αράλη. Κατά την έναρξη των δορυφορικών λήψεων το 2000, η λίμνη ήταν ήδη μόλις ένα κλάσμα της αρχικής έκτασης που είχε το 1960.

Το 2004 η λίμνη είχε συρρικνωθεί στο 24% του αρχικού της μεγέθους και ο πενταπλασιασμός της αλμυρότητάς της σκότωσε σχεδόν το σύνολο της χλωρίδας και πανίδας που φιλοξενούσε. Καθώς η λίμνη στέρευε, η αλιεία και οι κοινότητες που εξαρτώνται από αυτήν κατέρρευσαν και το ολοένα και πιο αλμυρό νερό μολύνθηκε με λιπάσματα και φυτοφάρμακα, καθιστώντας την περιοχή κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Η περιοχή, όπου κατοικούν περίπου 60 εκατομμύρια άνθρωποι, έχει το υψηλότερο ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας σε όλες τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες.

Τα περιστατικά βρογχίτιδας αυξήθηκαν κατά 3.000%, οι αρθρίτιδες κατά 6.000% και σε τμήμα του Ουζμπεκιστάν ο καρκίνος του ήπατος έχει σημειώσει άνοδο κατά 200%.

Το 2005 το Καζακστάν έκανε μια τελευταία προσπάθεια να σώσει τη λίμνη και κατασκεύασε ένα φράγμα ανάμεσα στο βόρειο και το νότιο τμήμα της Αράλης.

Παραμένει το πρόβλημα
Τα επίπεδα του νερού ανέκαμψαν στη βόρεια Αράλη και υπήρξε μια μικρή βελτίωση, ωστόσο το πρόβλημα παραμένει. Το 2007 είχε το 10% της αρχικής της έκτασης και διαχωρίστηκε σε τρεις ξεχωριστές λίμνες, δύο από τις οποίες είναι υπερβολικά αλμυρές για να φιλοξενήσουν ψάρια. Τώρα πλέον «φιλοξενεί» κουφάρια καϊκιών.

Σύμφωνα με τη NASA, για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία, η ανατολική πλευρά της λίμνης Αράλης έχει αποξηρανθεί ολοκληρωτικά, κάτι που είναι πρωτοφανές εδώ και 600 χρόνια. Το φετινό αρνητικό ρεκόρ, το οποίο εκφράζονται φόβοι ότι είναι μη αναστρέψιμο, οφείλεται επίσης στη μείωση της ποσότητας χιονιού στις κορυφές των γειτονικών βουνών που τροφοδοτούν τη λίμνη.

Η εξαφάνιση της λίμνης έχει προκαλέσει και αλλαγές στο μικροκλίμα της περιοχής, φέρνοντας θερμότερα καλοκαίρια και ψυχρότερους χειμώνες.

ΜΑΡΙΑ ΑΔΑΜΙΔΟΥ    ethnos