ΟΣΑ ΕΙΔΕ Ο ΦΑΚΟΣ ΣΤΟ «ΑΒΑΤΟ» ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ Το ‘σκάνερ’ του Εθνους στον τύμβο Καστά

ΟΣΑ ΕΙΔΕ Ο ΦΑΚΟΣ ΣΤΟ «ΑΒΑΤΟ» ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ

Το ‘σκάνερ’ του Εθνους στον τύμβο Καστά

Υπάρχουν και άλλοι τάφοι και ίσως κι άλλα αρχαιολογικά μνημεία στον λόφο Καστά της Αμφίπολης; Στο ερώτημα αυτό καλείται να απαντήσει η ανασκαφική ομάδα της Αμφίπολης τους επόμενους μήνες και όχι μόνο -το συνολικό ανασκαφικό έργο θα απαιτήσει αρκετά χρόνια- αξιοποιώντας και τη συνδρομή της επιστημονικής ομάδας του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής του Γεωλογικού Τμήματος του ΑΠΘ υπό τον καθηγητή Γρηγόρη Τσόκα, που πραγματοποίησε ήδη μια πρώτη γεωφυσική διασκόπηση σε μια περιορισμένη έκταση μόνο τριών από τα είκοσι συνολικά στρέμματα του λόφου.

Συνεργεία του δήμου Αμφίπολης ξεκινούν τοποθετώντας τσιμεντένιους κυλίνδρους για τη συγκέντρωση του νερού, το οποίο θα διοχετεύεται σε απόσταση 400 μέτρων από το μνημείο.

Με τη μέθοδο της ηλεκτρικής χαρτογράφησης και της ηλεκτρικής τομογραφίας στην πρώτη αυτή φάση, «ακτινογραφήθηκε» ένα μόνο κομμάτι του λόφου, που προσδιορίζεται πάνω και γύρω από το εντυπωσιακό ταφικό μνημείο, το οποίο έφερε στο φως μετά από μία εντατική ανασκαφή το τελευταίο τρίμηνο η ανασκαφική ομάδα της Κατερίνας Περιστέρη.

Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, με ενεργό τον ρόλο τόσο του υπουργού Κώστα Τασούλα όσο και της γενικής γραμματέως Λίνας Μενδώνη και σε συνεργασία με την επικεφαλής αρχαιολόγο Κατερίνα Περιστέρη, έχει προσδιορίσει ήδη σε γενικές γραμμές τα στάδια που θα ακολουθήσουν από εδώ και πέρα τόσο στο ανασκαφικό έργο στον λόφο Καστά και γύρω από αυτόν, όσο και στη μελέτη του ταφικού μνημείου και των ευρημάτων του καθώς και αναφορικά με τη μελέτη του ανθρωπολογικού υλικού, δηλ. του ανθρώπινου σκελετού που βρέθηκε σχεδόν πλήρης στον τάφο στο βάθος του τρίτου θαλάμου.

Σε απόσταση αναπνοής
Το «Εθνος της Κυριακής» βρέθηκε σε απόσταση αναπνοής από τον χώρο της ανασκαφής στον λόφο Καστά της Αμφίπολης και κατέγραψε με τον φωτογραφικό του φακό όλες τις φάσεις των εργασιών, μετά την ολοκλήρωση της πολύμηνης φάσης της ανασκαφής, που αφορούσε την αποκάλυψη του ταφικού μνημείου. Σε ένα τμήμα του λόφου, πάνω ακριβώς από το τελευταίο, έχει διαμορφωθεί ο χώρος ώστε να προχωρήσει η έρευνα.

Ηδη στο τμήμα αυτό μέχρι τα μέσα της εβδομάδας και παρά την καταρρακτώδη βροχή της περασμένης Τετάρτης, ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση της διασκόπησης, που ξεκίνησε πριν από ένα δεκαήμερο. Μέσα σε 7 έως 10 μέρες από την ημέρα έναρξης των εργασιών οι επιστήμονες του ΑΠΘ θα μπορούν να έχουν με τη μέθοδο της ηλεκτρικής χαρτογράφησης-ηλεκτρικής τομογραφίας απτά αποτελέσματα, όπως είχε δηλώσει στο «Εθνος» ο καθηγητής Γρηγόρης Τσόκας.

Θα ακολουθήσουν σε πρώτη φάση ανασκαφικές τομές χωρίς να μπορεί να προσδιοριστεί επακριβώς ο χρόνος τους αφού υπάρχει πάντα ο παράγοντας των καιρικών συνθηκών του χειμώνα. Με βάση τις τομές αυτές θα προγραμματιστεί από την άνοιξη, όπως εκτιμάται, η νέα αρχαιολογική ανασκαφή. Παράλληλα ο καθηγητής Γρηγόρης Τσόκας και οι συνεργάτες του στο Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής θα «σαρώσουν» και ένα μεγάλο μέρος από τα υπόλοιπα 17 στρέμματα του λόφου.

Εκσκαφέας πραγματοποιεί χωματουργικές εργασίες στον τύμβο Καστά.

Να σημειωθεί ότι τις προηγούμενες δεκαετίες ξεκινώντας από τις ανασκαφές του αείμνηστου αρχαιολόγου Δημήτρη Λαζαρίδη τη δεκαετία του ΄50 έχουν βρεθεί μια σειρά τάφοι. Την περίοδο από το 1971 μέχρι το 1985 ανασκάφηκε το βόρειο, το δυτικό και το ανατολικό μέρος του τύμβου -το ταφικό μνημείο που έφερε στο φως η Κ. Περιστέρη βρίσκεται στη νότια πλευρά- και ανακαλύφθηκαν ασύλητοι τάφοι της εποχής του Σιδήρου. Επίσης το 1982 βρέθηκαν δέκα κιβωτιόσχημοι ή λακκοειδείς τάφοι της όψιμης αρχαϊκής εποχής, από τους οποίους οι οκτώ ήταν στο βόρειο τμήμα του τύμβου και οι δύο στο ανατολικό.

Επιπλέον βρέθηκε οικοδόμημα με διαστάσεις 10x10 μ., με 5 μ. ύψος, που από τον Δ. Λαζαρίδη θεωρήθηκε ως ταφικό σήμα, όμως η Κατερίνα Περιστέρη, με βάση τα συνολικότερα ευρήματά της υποστηρίζει ότι πρόκειται για το θεμέλιο του βάθρου στο οποίο είχε τοποθετηθεί το γλυπτό του Λέοντα της Αμφίπολης.

Το αποστραγγιστικό έργο βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη γύρω από το περιτοίχιο του τύμβου, όπως μαρτυρά και η παρουσία του φορτηγού στην πίσω πλευρά.

Κάτω από την πίεση του επερχόμενου χειμώνα στον λόφο Καστά υπάρχει εξωτερικά οργασμός, όπως κατέγραψε το «Εθνος της Κυριακής». Γίνεται μεταφορά χωμάτων με μεγάλα φορτηγά και τη βοήθεια ενός εκσκαφέα, ενώ στην τάφρο που έχει σχηματιστεί μετά την αποκάλυψη του μεγάλου περιμετρικού τείχους συνολικού μήκους κοντά στα 500 μέτρα, που αποκαλύφθηκε τα προηγούμενα χρόνια, γίνεται ένα μεγάλο αποστραγγιστικό έργο προκειμένου να προστατέψει συνολικά το μνημείο.

Οι εργασίες γίνονται με δαπάνη του Δήμου Αμφίπολης με τη συνεχή επίβλεψη του ίδιου του δημάρχου Κώστα Μελίτου, που είναι και πολιτικός μηχανικός. Ο ίδιος, μιλώντας στο «Εθνος της Κυριακής», έκανε λόγο για ένα έργο επιτακτικής ανάγκης, που ανέλαβε να υλοποιήσει η δημοτική αρχή σε συνεννόηση με την αρχαιολόγο Κ. Περιστέρη. «Τα νερά που συγκεντρώνονται στην τάφρο είναι πολλά και μπορούν να βάλουν σε κίνδυνο ακόμη και την ίδια τη στατικότητα του περιμετρικού τείχους» όπως είπε και για τον λόγο αυτό δημιουργήθηκε ένα ευρύ αποστραγγιστικό δίκτυο -χωρίς μπετόν- που θα συγκεντρώνει τα νερά της τάφρου σε διάφορα σημεία και θα τα διοχετεύει σε μια απόσταση 400 μέτρων, όπως ανέφερε.

Οι τσιμεντένιοι κύλινδροι παραμένουν στιβαγμένοι μέχρι να τοποθετηθούν στα σημεία που έχουν επιλέξει οι μηχανικοί του Δήμου.

ΔΙΑΣΚΟΠΗΣΗ
Τα «μάτια» των ειδικών στο υπέδαφος

Η συγκεκριμένη μέθοδος της γεωφυσικής διασκόπησης σε γενικές γραμμές προβλέπει την... καλωδίωση τμηματικά του εδάφους και την εισαγωγή ρεύματος στη γη με τη βοήθεια ηλεκτροδίων. Στη συνέχεια γίνεται μέτρηση της διαφοράς δυναμικού και της κατανομής της αντίστασης με ένα αρκετά περίπλοκο και αναπτυγμένο αλγόριθμο, που έχουν επινοήσει οι επιστήμονες του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής και τα στοιχεία αυτά βοηθούν για την τρισδιάστατη απεικόνιση του υπεδάφους. Η μέθοδος της ηλεκτρικής τομογραφίας, που συμπληρώνει αυτή της ηλεκτρικής χαρτογράφησης, έχει πολύ μεγαλύτερη διεισδυτικότητα και επιπλέον είναι ικανή να απεικονίσει τρισδιάστατα το υπέδαφος. Οσο μεγαλύτερα είναι τα αρχαία αρχιτεκτονικά υπολείμματα (π.χ. ένας ογκώδης μακεδονικός τάφος) μέσα στο υπέδαφος, τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα της απεικόνισης, όπως σημειώνει ο Γρ. Τσόκας.

XΡΙΣΤΟΣ ΤΕΛΙΔΗΣ  ΕΤΗΝΟΣ