ΑΠΟΤΟΜΗ ΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΔΑΝΕΙΣΤΩΝ

Γιατί γυάλισε το μάτι της τρόικας

Σε «ρελάνς» στο πολιτικό σκηνικό και τις διακηρύξεις για καθαρή έξοδο από το μνημόνιο με πλήρη απαγκίστρωση από το ΔΝΤ αποδίδεται η αδιαλλαξία και η σκληρή διαπραγματευτική γραμμή της τρόικας με ακραίες και παράλογες απαιτήσεις για επιβολή «τυφλών» και επώδυνων μέτρων που θα πλήξουν ευρεία κοινωνικά στρώματα.

Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι οι πιέσεις που ασκούν οι δανειστές αποτελούν την αντίδρασή τους στη βιασύνη που επέδειξε η κυβέρνηση ως προς τον ρόλο που θα έχει το ΔΝΤ στο μεταβατικό καθεστώς.

Η απότομη στροφή των δανειστών φάνηκε στο Παρίσι στις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας, όπου η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα αντιμετώπισε οξύτητα, απολυτότητα και δυσπιστία στις όποιες προτάσεις έβαζε στο τραπέζι καθ' όλη τη διάρκεια των πολύωρων διαπραγματεύσεων. «Λες και δεν ήθελαν να κλείσουμε», ήταν η φράση κυβερνητικού στελέχους που μετέχει στις διαπραγματεύσεις τα τελευταία δυόμισι χρόνια.

Οι λόγοι γι' αυτή την αλλαγή στάσης από την τρόικα τις τελευταίες εβδομάδες σχετίζονται με το σύνολο του πολιτικού συστήματος της χώρας, αλλά και με τα όσα έχουν ειπωθεί από κορυφαίους πολιτικούς παράγοντες, όλη την περίοδο κατά την οποία η Ελλάδα βρίσκεται στη μνημονιακή εποχή. Στο Μέγαρο Μαξίμου, όπου αναλύθηκαν τα δεδομένα που προέκυψαν από τις συναντήσεις στο Παρίσι, εκτιμούν τα εξής ως τις βασικές αιτίες της «σκληρής» στάσης της τρόικας:

1 Προκρίνεται για την τελευταία ουσιαστική διαπραγμάτευση και επιδιώκουν να θέσουν το σύνολο των ζητημάτων, με δεδομένο ότι από το νέο έτος και στο πλαίσιο της προληπτικής γραμμής στήριξης δεν θα έχουν τις ίδιες δυνατότητες. Αλλωστε, όπως έχει ήδη συμφωνηθεί, στο νέο-μεταβατικό καθεστώς και ο έλεγχος από την τρόικα θα είναι σαφώς ηπιότερος σε σχέση με τα όσα συνέβησαν τα τελευταία χρόνια, αλλά και οι μεταρρυθμίσεις θα έχουν αναπτυξιακό χαρακτήρα και όχι δημοσιονομικό.

2 Επιδιώκουν να δεσμεύσουν και την αξιωματική αντιπολίτευση και γι' αυτό ζητούν να νομοθετηθούν τώρα μέτρα που θα εφαρμόσουν το '16 (βλ. ενιαίο μισθολόγιο στο Δημόσιο). Σύμφωνα με τους επιτελείς του Μεγάρου Μαξίμου, σε αυτό ευθύνεται κατά κύριο λόγο ο ΣΥΡΙΖΑ, που πυροδοτεί το πολιτικό κλίμα συνδέοντας ευθέως τη διαδικασία εκλογής Προέδρου Δημοκρατίας με εθνικές εκλογές. Δεν είναι τυχαίο ότι στο Παρίσι υπήρξε από την πλευρά του εκπροσώπου του ΔΝΤ και πολιτικό σχόλιο. Ο κ. Ρ. Γκογιάλ είπε επί λέξει σε κάποια στιγμή των διαπραγματεύσεων: «Δεν μας ενδιαφέρει ποιος κυβερνά στην Ελλάδα...».

3 Οι πιέσεις που ασκούν αποτελούν την αντίδρασή τους στη βιασύνη που επέδειξε η κυβέρνηση ως προς τον ρόλο που θα έχει το ΔΝΤ στο μεταβατικό καθεστώς. Δεν είναι τυχαίο, σημειώνουν τα ίδια πρόσωπα, ότι το ΔΝΤ εμφανίζεται στις διαπραγματεύσεις ως το «σκληρότερο» τμήμα της τρόικας, θέτοντας ζητήματα που οι πάντες γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να γίνουν δεκτά από το ελληνικό Κοινοβούλιο (βλ. απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων).

4 Το κλίμα που έχει δημιουργηθεί είναι πιθανώς και αποτέλεσμα σειράς δηλώσεων που έχουν γίνει από στελέχη των δύο κυβερνητικών κομμάτων (κυρίως πριν από τις ευρωεκλογές) περί «σκισίματος των μνημονίων», αποβολής του ΔΝΤ, μονομερών κινήσεων κ.λπ. Στο ΔΝΤ αλλά και στην Ευρώπη, υπάρχουν ορισμένοι που πιστεύουν ότι η Ελλάδα πρέπει να είναι διαρκώς υπό πίεση, διότι σε αντίθετη περίπτωση είναι πιθανόν η χώρα να κυλήσει ξανά στα ελλείμματα.

Ανοιχτή γραμμή
Αυτοί είναι οι βασικοί λόγοι σύμφωνα με την ανάλυση που κάνουν και στελέχη του Μεγάρου Μαξίμου για την αλλαγή του κλίματος στις επαφές με την τρόικα. Αυτό ακριβώς το κλίμα επιχείρησε και εξακολουθεί να επιχειρεί να ανατρέψει ο ίδιος ο πρωθυπουργός μέσω της απευθείας επικοινωνίας που είχε τα τελευταία 24ωρα με όλους τους θεσμικούς εκπρόσωπους της ΕΕ αλλά και τους ηγέτες ισχυρών κρατών της Ευρώπης. Σύμφωνα με δημοσίευμα του «Εθνους» την Παρασκευή, ο κ. Σαμαράς έχει ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας την τελευταία εβδομάδα με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζ.Κ. Γιούνκερ, το επίτροπο Οικονομικών Υποθέσεων Π. Μοσκοβισί, τον επικεφαλής της ΕΚΤ Μ. Ντράγκι, καθώς και με την κ. Α. Μέρκελ.

Από την πλευρά τους, πηγές των Βρυξελλών συνδέουν την αδιαλλαξία και τον δημοσιονομικό δογματισμό της τρόικας με την πολιτική αβεβαιότητα που κυριαρχεί στην Ελλάδα και η οποία δημιουργεί αμφιβολίες για τη συνέχιση της προσαρμογής και των μεταρρυθμίσεων με αποτέλεσμα να επιδιώκουν με όλα τα μέσα τη διασφάλιση της ολοκλήρωσης του προγράμματος και τη δρομολόγηση «καθεστώτος συνέχειας» ανεξάρτητα από τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις.

Γερμανικός δάκτυλος
Οι ίδιες πηγές εξηγούν ότι πίσω από τη σκλήρυνση της στάσης των εκπροσώπων της τρόικας βρίσκονται οι εντολές των πολιτικών προϊσταμένων τους στην Ευρωζώνη, με προεξάρχουσα τη γερμανική κυβέρνηση και την ΕΚΤ, για τη διαμόρφωση ενός πλαισίου με συγκεκριμένους όρους και δεσμεύσεις που θα υποχρεώνει την όποια κυβέρνηση στην Ελλάδα να κινηθεί στη γραμμή της δημοσιονομικής εξυγίανσης και των μεταρρυθμίσεων.

Με τη στρατηγική αυτή σχετίζονται και τα διαδοχικά τελεσίγραφα της τρόικας στην ελληνική κυβέρνηση για άμεση και πλήρη υλοποίηση των προαπαιτουμένων που περιέχονται στο μνημόνιο καθώς και τις προειδοποιήσεις ότι ο χρόνος τελειώνει και ότι με τα σημερινά δεδομένα η λύση που υπάρχει στον ορίζοντα είναι η εξάμηνη παράταση του υφιστάμενου προγράμματος.

Κώστας Αντωνάκος
antonakos@pegasus.gr