Ο Πάπας Φραγκίσκος στο Πατριαρχείο

Ποτέ άλλοτε στη χιλιόχρονη ιστορία του σχίσματος δεν υπήρξαν τόσες συναντήσεις των προκαθήμενων Καθολικής και Ορθόδοξης Εκκλησίας όσες το 2014. Ιστορική επίσκεψη του Πάπα στην Κων/πολη.

Η συνάντηση του Πάπα Βενέδικτου και του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου στο Φανάρι για τον εορτασμό της γιορτής του Αποστόλου Ανδρέα στον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου αποτελεί τον κύριο σκοπό της επίσκεψης του προκαθήμενου της Καθολικής Εκκλησίας στην Τουρκία. Παράλληλα είναι σαφές ότι η επίσκεψη του Πάπα στην Άγκυρα με την ιδιότητα του αρχηγού του κράτους του Βατικανού και η συνάντησή του με τον τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν καθώς και τον πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου έχει τη δική της πολιτική σημασία δεδομένων των εξελίξεων στην Συρία και το Ιράκ. Κι αυτό επειδή η Τουρκία έχει γίνει το τελευταίο διάστημα τόπος καταφυγής χιλιάδων χριστιανών που εγκατέλειψαν τις εστίες τους σε αυτές τις χώρες για να αποφύγουν την εξόντωση από την επέλαση των τζινταχιστών. Παρά δε τις αντιδράσεις, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, ο Ποντίφικας θα φιλοξενηθεί στο νεόδμητο Λευκό Σαράυ, το νέο προεδρικό μέγαρο των 1000 δωματίων, πρώτος ένοικος του οποίου είναι ο Ερντογάν.

Στην Κων/πολη ωστόσο πολλοί παρατηρητές αναμένουν με ενδιαφέρον τι θα δηλώσει ο Ποντίφικας κατά την επίσκεψή του στο ναό της Αγίας Σοφίας απευθυνόμενος στους μουσουλμάνους. O Πάπας Φραγίσκος θα επισκεφθεί και το Μπλε Τζαμί, ενώ θα έχει συνάντηση και με τον επικεφαλής της Διεύθυνσης Θρησκευτικών Υποθέσεων της Τουρκίας.

Τη δεδομένη όμως χρονική συγκυρία η επίσκεψη του Πάπα Φραγκίσμου στο Φανάρι -η πρώτη του στην έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου-, είναι που έχει ιδιαίτερη ιστορική σημασία. Η επαναπροσέγγιση Ορθοδόξου και Καθολικής Εκκλησίας είναι ένας μακροπρόθεσμος στόχος που τέθηκε πριν από περίπου 50 χρόνια. Ήταν τον Δεκέμβριο του 1963 όταν ο τότε Πάπας Παύλος ο ΣΤ’ κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Συμβουλίου του Βατικανού, ανακοίνωνε ότι θα συναντηθεί στους Αγίους Τόπους με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα. Η συνάντηση είχε ως απτό αποτέλεσμα την έναρξη του οικουμενικού διαλόγου, ο οποίος ωστόσο ατόνησε τις τελευταίες δύο δεκαετίες.

Προοπτική περαιτέρω προσέγγισης

Ο Πάπας Φραγκίσκος θα επισκεφθεί τον ναό της Αγίας Σοφίας

Αμέσως όμως μετά την εκλογή του Φραγκίσκου τον Μάρτιο του 2013 οι δύο εκκλησίες μοιάζουν να γύρισαν σελίδα στις μεταξύ τους σχέσεις. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος ταξίδεψε στη Ρώμη για να συμμετάσχει στην ενθρόνιση του νέου Πάπα. Περίπου δύο εβδομάδες αργότερα Πάπας και Οικουμενικός Πατριάρχης συναντήθηκαν για μια ακόμα φορά στη Ρώμη. Αυτή τη φορά στους κήπους του Βατικανού για να προσευχηθούν υπέρ της ειρήνης από κοινού με τον ισραηλινό πρόεδρο Σιμόν Πέρες και τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούτ Αμπάς.

Στο προοίμιο της νέας συνάντησης με τον Πάπα Φραγκίσκο ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έκανε λόγο για «προσωπική φιλία» που τον συνδέει με τον Προκαθήμενο της Καθολικής Εκκλησίας τονίζοντας ότι η νέα ανταλλαγή απόψεων θα επιδράσει θετικά τη σχέση των δύο Εκκλησιών. Μια νέα προοπτική για τον διάλογο μεταξύ των δύο Εκκλησιών διαβλέπει και ο Μητροπολίτης Γερμανίας Αυγουστίνος σε συνέντευξή του στην DW: «Η προσέγγιση μεταξύ των Εκκλησιών μας είναι ζήτημα που αφορά ολόκληρη την Ορθοδοξία. Κάθε συνάντηση έχει μεγάλη σημασία από τη στιγμή που το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες για την προώθηση του Οικουμενικού Διαλόγου. Ας σημειωθεί ότι το ζήτημα των σχέσεων της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τις άλλες χριστιανικές εκκλησίες είναι ένα από τα δέκα σημεία στην ημερήσια διάταξη της Πανορθόδοξης Συνόδου, η οποία ελπίζουμε ότι θα πραγματοποιηθεί το 2016».

Christoph Strack / Στ. Γεωργακόπουλος/ Αρ. Φερεντίνου, Κων/πολη