Ας χτίσουμε πάνω στην αλήθεια

Ας χτίσουμε πάνω στην αλήθεια Της Μαρίας Κατσουνάκη Θα δυσκολευτούμε να βρούμε ξένον επισκέπτη, καλλιτέχνη, επιστήμονα, διακεκριμένη προσωπικότητα τέλος πάντων, που να μην έχει πει κάτι για την Αθήνα της κρίσης. Για την πόλη, το κέντρο, τα μνημεία της, την ενέργειά της, τους άστεγους, τα κλειστά μαγαζιά, τη θλίψη, τη ζωντάνια της. Δηλώσεις αντιφατικές, ενθουσιώδεις, προσεκτικές, άλλοτε ενισχύουν την εικόνα της κρίσης, άλλοτε της λάμψης ή, απλώς, της ιδιομορφίας της. Προχθές, ένας άλλος προσκεκλημένος, ειδικού ενδιαφέροντος αυτή τη φορά, ο αναγνωρισμένος αρχιτέκτονας Αλφρέντο Μπρίλεμπουργκ του Πολυτεχνείου της Ζυρίχης, εκ των διευθυντών του εργαστηρίου Urban-Think Tank, που θα ασχοληθεί με το κέντρο της Αθήνας (στο πλαίσιο του προγράμματος Reactivate Athens), είπε: «Η πόλη είναι με τον τρόπο της κατακερματισμένη σε γκέτο πλουσίων και φτωχών. Πρέπει να δημιουργήσουμε τις γέφυρες ανάμεσά τους. Και για να είναι βιώσιμα τα πράγματα, πρέπει κατ’ αρχήν να είναι αποδεκτά, να υποστηρίζονται από τους ανθρώπους». Ο «κατακερματισμός» είναι κατ’ εξοχήν συνθήκη της κρίσης. Κάθε γειτονιά, κάθε περιοχή, ένας διαφορετικός κόσμος. Η Αθήνα της Κυψέλης, του Κολωνακίου, των βορείων ή των δυτικών προαστίων δεν επικοινωνούν μεταξύ τους, δεν αναμειγνύονται, εννοούν άλλες πραγματικότητες όταν αναφέρονται στην τελευταία τετραετία. Ούτε η ανεργία είναι ενιαία κατάσταση ούτε η περιστολή δαπανών ούτε η αλλαγή τρόπου ζωής. Η κινητικότητα μετατράπηκε σε απόλυτη ακινησία, δημιουργώντας σχεδόν σύνορα ανάμεσα στις γειτονιές. Για τους αποκλεισμούς δεν ευθύνεται μόνο η διαλυμένη οικονομία. Η Αθήνα ποτέ δεν καλλιέργησε δεσμούς με τους κατοίκους της. Η αυξημένη κατανάλωση έδινε την ψευδαίσθηση της ζωής στην πόλη, όμως η αλήθεια είναι ότι οι αγορές ευνοούν τις μετακινήσεις, όχι τις σχέσεις με τα μέρη και την ιστορία τους. Οι ποικίλοι συνδυασμοί ήταν ευκαιριακοί και με το πρώτο φύσημα του ανέμου διαλύθηκαν, σκόρπισαν. Τα μέρη σήμαιναν ανάλογα με την καταναλωτική αίγλη τους. Οι ιδέες για να «επαναλειτουργήσει η Αθήνα» προϋποθέτουν το πιο βασικό: να συμφιλιωθούμε με τη στενάχωρη πραγματικότητά της. Να μην αποστρέφουμε το βλέμμα αλλά και να μην εθιστούμε στην παρακμή. Ο δρόμος ανάμεσα είναι ο πιο επίπονος. Εχει ως βάση εκκίνησης την αποδοχή: αυτή είναι η πόλη μας και δεν θα αλλάξει μόνο με υπουργικές αποφάσεις ή ιδέες ειδημόνων. Παράμετροι αναγκαίες και απαραίτητες, αλλά αν δεν συστρατευτεί η κοινωνία, η Αθήνα θα παραμένει, επί της ουσίας, «ακατοίκητη». Συστράτευση σε τέτοιους καιρούς; Σε εποχή διχασμών και εμφυλίων, οργής και απελπισίας; Εδώ, είναι καθοριστικός ο ρόλος του δημάρχου ως ενοποιητικού στοιχείου. Στο χέρι του είναι (όχι μόνο το δικό του, για να μη χάνουμε το μέτρο) η προσπάθεια σύνθεσης των αντιθέσεων. Οι παρεμβάσεις μπορεί να είναι πρακτικές, αλλά η ψυχική δυναμική παίζει τον αποφασιστικό ρόλο. Και τον πιο δύσκολο, γιατί είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων. Μοναδικό σημείο τομής, η αλήθεια· η πραγματικότητα που μας περιβάλλει και θα είναι παρούσα για πολύ χρόνο ακόμη. Μέσα σε αυτήν καλούμαστε να «επαναλειτουργήσουμε» την πόλη. Δεν θα εξαλειφθεί μαγικά, δεν θα την παρακάμψουμε σαν να μην υπάρχει. Γιατί τότε, το μόνο που θα κατορθώσουμε είναι μια απρόσωπη ψευδοκατασκευή. Που δεν θα αφορά κανέναν άλλον, παρά μόνον εκείνους που την επινόησαν.ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ