Βερολίνου οράματα Του Αλέξη Παπαχελά Πολύ μελάνι χύνεται αυτές τις ημέρες στην Ευρώπη για τον ρόλο και τη στάση της Γερμανίας στην κρίση χρέους. Στη χώρα της υπερβολής οι επιθέσεις εναντίον κάθε τι γερμανικού ξεπερνούν συχνά κάθε όριο και γίνονται απροκάλυπτα χυδαίες. Παρ’ όλα αυτά είναι φανερό πως η Γερμανία έχει πρόβλημα κάθε φορά που καλείται να διαδραματίσει ηγεμονικό ρόλο στη Γηραιά Ηπειρο. Δεν μιλάω για τα παλιά. Ακόμη και στην πρόσφατη ευρωπαϊκή Ιστορία, ο ρόλος του Βερολίνου υπήρξε άγαρμπος. Η επιμονή των Γερμανών στην πρόωρη αναγνώριση των πρώην Γιουγκοσλαβικών Δημοκρατιών, παρά τις αντιρρήσεις των Αμερικανών, προκάλεσε ένα «κενό αέρος» στα Βαλκάνια και όσα άλλα ακολούθησαν. Οι Γερμανοί είναι σαφές ότι χρησιμοποιούν με ευκολία τη λεγόμενη «σκληρή δύναμή» τους, αλλά δεν καταλαβαίνουν καθόλου τι θα πει «ήπια δύναμη». Δεν διδάχθηκαν τίποτα από τον τρόπο που συμπεριφέρθηκαν οι Αμερικανοί μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν εγκαθίδρυσαν την ηγεμονία τους στον δυτικό κόσμο προβάλλοντας κυρίως τον αμερικανικό τρόπο ζωής. Το Βερολίνο θέλει να επιβάλει τη δική του ηγεμονία, όχι πουλώντας έναν «τρόπο ζωής», αλλά με βάση ένα business plan το οποίο θα ορίζει ποια χώρα θα παράγει τι, ποιες χώρες θα λειτουργούν ως χρηματοπιστωτικά κέντρα κ.λπ. Η ηγεσία της Ε.Ε. μοιάζει αμέτοχη και ανενημέρωτη. Η Γερμανία δεν προβάλλει κανένα πειστικό ή ελκυστικό όραμα το οποίο θα μπορούσε ενδεχομένως να πείσει ένα κομμάτι της κοινής γνώμης στη μη βόρεια Ευρώπη ότι αξίζει τον κόπο να κάνει θυσίες. Aντί γι’ αυτό, απευθύνεται σε λαούς με πολύ διαφορετική ψυχοσύνθεση, σαν να τους λέει με έντονα καλβινιστικό τρόπο «η ζωή σας θα είναι δύσκολη και κατόπιν θα καίγεστε για καιρό στην Κόλαση»... Δεν θα πρέπει να απορούν στο Βερολίνο που δεν πιάνει τόπο αυτή η αντιμετώπιση. Είναι φανερό ότι αυτόν τον αιώνα η Ευρώπη θα μάθει, θέλει δεν θέλει, να ζει χωρίς την ηγεμονική παρουσία των ΗΠΑ, που εστιάζουν πλέον την προσοχή τους στην Ασία. Στη Γερμανία πέφτει νομοτελειακά η ευθύνη για το ευρωπαϊκό εγχείρημα από εδώ και πέρα. Οι μέχρι τώρα ενδείξεις δεν είναι καλές. Ο γερμανικός πολιτικός κύκλος βραχυκυκλώνει συνεχώς το Βερολίνο και προκαλεί μεγάλες και ασυγχώρητες καθυστερήσεις στη λήψη αποφάσεων. Οι Γερμανοί νιώθουν ότι εμείς εδώ στον Νότο δεν τους καταλαβαίνουμε και πως η ηγεσία της Ε.Ε. (Βαν Ρομπέι, Μπαρόζο κ.ά.) τους έχει «πουλήσει» ρίχνοντάς τους την ευθύνη για κάθε επώδυνη εξέλιξη. Η γεωπολιτική διάσταση απουσιάζει παντελώς από τη γερμανική σκέψη και εμφανίζεται στο λογισμικό λήψης αποφάσεων μόνο όταν τα πράγματα γίνονται οριακά. Θα είναι πολύ κρίμα αν οδηγηθούμε σε μια αποτυχία του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, αν αποδειχθεί ότι ήταν κατασκευασμένο για τις καλές εποχές, αλλά όχι για μεγάλες κρίσεις. Η Ευρώπη θα μπορούσε με σωστό όραμα, ιστορικές ηγεσίες και ένα κεντρικό σχέδιο να διεκδικήσει ρόλο ως ένας μεγάλος παίκτης σε έναν πολυκεντρικό κόσμο. Οπως πάνε τα πράγματα, κινδυνεύει να καταλήξει κάποια στιγμή σε ένα σύνολο μικρών και μεσαίων χωρών, που καμία δεν θα έχει ιδιαίτερη επιρροή ή ισχύ στον παγκόσμιο χάρτη. Για να αποφευχθεί αυτό θα χρειασθούν μεγάλες αλλαγές στο Βερολίνο. Η Ιστορία δεν μας επιτρέπει να είμαστε υπερβολικά αισιόδοξοι...KATHIMERINI