Η αριθμητική του Μνημονίου

Του Μπάμπη Παπαδημητρίου

Το πρώτο Μνημόνιο ήταν, κυρίως, μια συμφωνία ενεργειών, στόχων και ελεγχόμενων αποτελεσμάτων. Σκοπός του ήταν να εξασφαλίσει την τακτική επιστροφή των τεράστιων κεφαλαίων που επρόκειτο να δανείσουν τα κράτη της Ζώνης του Ευρώ και το ΔΝΤ. Προβλέφθηκε ένα χρονοδιάγραμμα καθώς και τα βασικά μέτρα που χρειαζόταν να εφαρμοστούν, ώστε να μειωθεί το τεράστιο κρατικό έλλειμμα και να περιοριστούν δραστικά οι ανάγκες εξωτερικού δανεισμού για την πληρωμή των εισαγωγών. Στη βάση του Μνημονίου Αμοιβαίας Κατανόησης υπογράφτηκε η πρώτη Δανειακή Σύμβαση. Με τον τρόπο αυτόν η χώρα απέφυγε την πτώχευση και όσοι είχαν δανείσει την Ελλάδα απέφυγαν την άμεση ζημία επί των ομολόγων που είχαν στα χαρτοφυλάκιά τους. Από εκεί και πέρα τα πράγματα ξέφυγαν. Η έλλειψη κατανόησης της τραγικής κατάστασης και των εκβιαστικών επιλογών, που αντιμετώπιζε η χώρα χαρακτήρισε τη στάση των πολλών, είτε υποστήριζαν, είτε καταδίκαζαν το Μνημόνιο. Υπάρχει ένα χαρακτηριστικό στοιχείο που προβάλλεται από όσους αγνοούσαν και ακόμη αγνοούν τις δυσκολίες. «Το Μνημόνιο απέτυχε αφού το δημόσιο χρέος αυξήθηκε», υπογραμμίζουν. Θα είχε ενδιαφέρον να απαντήσουν, όσοι διατυπώνουν τη σχετική απορία, τι θα είχε συμβεί «χωρίς Μνημόνιο». Δεν εννοώ τη γνωστή αναγωγή σε κάποιο σενάριο καταστροφής, με την έξοδό μας από το ευρώ. Κάθε άλλο! Ας υποθέσουμε ότι είχαμε αποφύγει την εκδίωξη του Ελληνικού Δημοσίου από τον «Παράδεισο» των αγορών και ότι, επομένως, θα δανειζόμασταν χωρίς προσκόμματα και ειδικούς όρους. Επιπροσθέτως, ας υποθέσουμε ότι θα φτιάχναμε το δικό μας πρόγραμμα και θα μειώναμε τα ελλείμματα, χωρίς καμία επιτήρηση. Και πάλι, όμως, θα είχαμε δανειστεί, από τις αγορές βεβαίως, τα χρήματα που αναλογούν στο έλλειμμα κάθε μιας χρονιάς. Σημειώστε λοιπόν: 36,1 δισεκατομμύρια έλλειμμα το 2009 και 23,7 το 2010 μας κάνουν 59,8 δισ. στο πρώτο κιόλας βήμα αντιμετώπισης της μεγίστης κρίσης με το ελληνικό χρέος. Στο ποσό αυτό προστέθηκαν άλλα 19,8 δισ., όσο το κρατικό έλλειμμα του 2011, με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί, σε τρία μόλις χρόνια, ένα σύνολο 79,6 δισ. ευρώ Αυτά τα 80 δισ. αύξησαν τα 263,3 δισ. του δημοσίου χρέους του 2008, κατά 35% σε 355,2 δισ. ευρώ. Το 2012, κι ενώ προστέθηκαν τα 19,4 δισ. νέου κρατικού ελλείμματος, αντί το δημόσιο χρέος να διαμορφωθεί στα 362,3 δισ. μειώθηκε σε 304 δισ. ευρώ, λόγω «κουρέματος» και επαναγοράς. Αυτά είναι τα πραγματικά στοιχεία. Και το μόνο ρεαλιστικό ερώτημα είναι πού θα είχε φτάσει το χρέος αν δεν είχε συμφωνηθεί το Μνημόνιο; Κάποιοι, αποφεύγουν συστηματικά να απαντήσουν, και για τότε και, πολύ περισσότερο, για το μέλλον.                   kathimerini