Προς αποφυγήν περιπετειών

Του Κώστα Ιορδανίδη

Η φαιά καθημερινότητα των Μνημονίων εμπλουτίστηκε αιφνιδίως με θέματα της εξωτερικής πολιτικής. Ευπρόσδεκτη η αλλαγή της θεματογραφίας, αλλά ενέχει σοβαρούς κινδύνους. Είναι σαφές ότι οι κυβερνητικοί εταίροι υφίστανται δραματική απομείωση της εκλογικής ισχύος τους λόγω της οικονομικής πολιτικής που επιβάλλουν οι εκπρόσωποι των δανειστών της χώρας. Θα ήταν σφάλμα ωστόσο εάν επιχειρούνταν επαναπατρισμός των παραδοσιακών οπαδών της Ν.Δ., του ΠΑΣΟΚ, αλλά και της ΔΗΜΑΡ -μέχρις ενός σημείου- διά «πατριωτικών» μεθόδων και της δημιουργίας συγκρουσιακών καταστάσεων με την Τουρκία. Η εξωτερική πολιτική δεν είναι πεδίο συναισθηματικής εκτονώσεως ατόμων που ασφυκτιούν κάτω από την πίεση μίας οικτρής πραγματικότητος, όπως η σημερινή. Η Ελλάς χρεοκόπησε και στο παρελθόν και στη συνέχεια ανασυγκροτήθηκε. Αλλά, όπως επιμαρτυρεί η τραγωδία της Κύπρου, οι συνέπειες μιας αφροσύνης και στρατιωτικής συρράξεως δεν αποκαθίστανται με διπλωματικές ενέργειες. Το ισοζύγιο θα είναι πάντα αρνητικό. Η εξωτερική πολιτική είναι μια διαρκής προσπάθεια προσαρμογής δύο διαρκώς μεταβαλλομένων συντελεστών - της εσωτερικής καταστάσεως μιας χώρας, υπό την ευρύτατη έννοια, και της πραγματικότητος που επικρατεί σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο. Από άποψη εσωτερική η Ελλάς βρίσκεται σε φάση καταπτώσεως. Ολέθρια οικονομική διαχείριση τριάντα και πλέον ετών είχε ως αποτέλεσμα την πλήρη απώλεια κυριαρχίας στον οικονομικό τομεά. Η κοινωνία είναι βαθύτατα διχασμένη και το ηθικό των πολιτών σε επίπεδο οικτρό. Μια αφροσύνη θα είχε τραγικότερες συνέπειες από εκείνες του πολέμου το 1897. Το γεγονός δεν ομολογείται δημοσίως, αλλά φίλοι και αντίπαλοι γνωρίζουν την κατάσταση. Τα πράγματα βέβαια αλλάζουν και από την τραγική ήττα του 1897 οδηγηθήκαμε στους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13. Αλλά είχε προηγηθεί γιγαντιαία εσωτερική ανόρθωση της χώρας. Καθ’ όσον αφορά το σκέλος της καταστάσεως που επικρατεί στην περιφέρεια και στη διεθνή σκηνή, μοναδική υπήρξε η ευκαιρία που δόθηκε στην Ελλάδα με την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων στη Βαλκανική και τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Αλλά αντί της επεκτάσεως της ελληνικής επιρροής προς Βορρά, εσωτερικές αθλιότητες εβύθισαν τη χώρα στο τέλμα των Βαλκανίων. Ακόμη και μετά την τραγωδία της Κύπρου, οικτροί ερασιτεχνισμοί στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής οδήγησαν σε ταπεινώσεις της Ελλάδος. Η κρίση του 1987 με την Τουρκία είχε ως συνέπεια την ανάληψη της υποχρεώσεως εκ μέρους της Ελλάδος να απέχει από μονομερείς ενέργειες εκμεταλλεύσεως των ενεργειακών κοιτασμάτων στο Αιγαίο, αν και ο τότε πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου είχε φροντίσει να δώσει στην έκβαση της κρίσεως μια νικηφόρα διάσταση. Στη συνέχεια, η κρίση των Ιμίων, το 1996, οδήγησε έναν χρόνο αργότερα στη «συμφωνία» της Μαδρίτης, το 1997, που αναγνώριζε «ζωτικά συμφέροντα» της Τουρκίας στο Αιγαίο. Είναι καιρός να ενεργήσει η Ελλάς με σύνεση στο θέμα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Καλή η προσφορά της Γαλλίας για συνεκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στο Αιγαίο. Αλλά εάν αποδεχόμεθα την προοπτική της «συνεκμεταλλεύσεως», τότε γιατί όχι με την Τουρκία, θα ήταν δυνατόν να διερωτηθεί κανείς.  kathimerini