Το χρονικό της κρίσης του ευρώ

Που πάει το ευρώ, που πάει η ευρωζώνη, που πάει η ΕΕ είναι τα ερωτήματα που καθημερινά θέτουν από την αρχή του χρόνου που φεύγει οι πολίτες της Ευρώπης, το πολιτικό προσωπικό των χωρών μελών, οι επενδυτές και οι ειδικοί.

Η κρίση του κοινού νομίσματος βρίσκεται πια σε εκατοντάδες εκατομμύρια στόματα. Κι όμως όταν εμφανίστηκαν οι πρώτες ενδείξεις της νομισματικής κρίσης κανείς δεν ήθελε να πιστέψει τι θα επακολουθούσε. Ακόμα και τον περασμένο Φεβρουάριο, όταν πλέον έγινε ορατή η αδυναμία πληρωμών της Ελλάδας, ο αρμόδιος Ευρωπαίος επίτροπος Όλι Ρεν συνέχισε τις μάταιες προσπάθειες να καθησυχάσει με αόριστες διαβεβαιώσεις τις αγορές. «Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι εάν προκύψει μια τέτοια κατάσταση, δηλαδή αδυναμίας πληρωμών, θα βρούμε τα μέσα και τους τρόπους για να διασφαλίσουμε την σταθερότητα του ευρώ», τόνισε ο Όλι Ρεν.

Το γερμανικό «όχι» που έγινε «ναι»

Καθοριστικός ο ρόλος του Β. Σόιμπλε στη διάσωση της ΕλλάδαςΉταν πλέον σαφές ότι τα δημοσιονομικά προβλήματα μιας χώρας, όσο μικρή και αν είναι, έχουν επιπτώσεις σε όλη την ευρωζώνη. Όμως η φραστική λευκή επιταγή που έδωσε ο Όλι Ρεν δεν έγινε παντού αποδεκτή. Η μεγαλύτερη και ισχυρότερη χώρα της ευρωζώνης στύλωσε τα πόδια της. Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γκίντο Βεστερβέλε συνέχισε μέχρι και τον Απρίλιο του 2010 να απορρίπτει ενδεχόμενη επιχείρηση διάσωσης της Ελλάδας. «Όποιος θέλει να επιδείξει πρόωρα τα χρήματα της διάσωσης θα πρέπει να γνωρίζει ότι με τον τρόπο αυτόν η Ελλάδα δεν θα εκτελέσει με τον δέοντα ζήλο και την απαιτούμενη πειθαρχία τα καθήκοντά της. Δεν θα πρέπει να θεωρείται αυτονόητο ότι ο ευρωπαίος φορολογούμενος θα αναλάβει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την εσφαλμένη συμπεριφορά κάποιων μεμονωμένων χωρών», επισήμανε ο επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας.

Μερικές ημέρες αργότερα, τον Μάιο του 2010, το πακέτο διάσωσης της Ελλάδας ήταν έτοιμο. Η ελληνική κυβέρνηση ανέλαβε την υποχρέωση να εκτελέσει έναν πρωτοφανές πρόγραμμα περικοπών και εξυγίανσης των δημοσιονομικών της. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, βασικός συντελεστής της επιχείρησης διάσωσης της Ελλάδας, διαπιστώνει ότι η απόφαση των 16 της ευρωζώνης ήταν σωστή και φανερώνει έτσι πόσο διχασμένη είναι η γερμανική κυβέρνηση συνασπισμού Χριστιανοδημοκρατών (CDU) και Φιλελευθέρων (FDP) στο ελληνικό ζήτημα. «Όλοι οι Ευρωπαίοι έχουν χρέος να υπερασπιστούν στο σύνολό της την σταθερότητα της ευρωζώνης. Αυτή είναι η αποστολή μας και όσο καλύτερα τη φέρουμε εις πέρας τόσο το καλύτερο για την Ευρώπη και κατ` επέκταση για τους Γερμανούς», τόνισε ο κ. Σόιμπλε.

«Καμία από τις χώρες-μέλη της ΟΝΕ δεν θα χρειαστεί οικονομική στήριξη»

Διαψεύσθηκαν οι ελπίδες του Κλάους ΡέγκλινγκΟι αγορές παρέμειναν δύσπιστες. Τα στοιχήματα σε βάρος του ευρώ πληθαίνουν. Το κοινό νόμισμα έχει χάσει μέρος της αξιοπιστίας του, όμως αντέχει η ισοτιμία του έναντι του δολαρίου. Οι οίκοι αξιολόγησης βλέπουν με καχυποψία την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιρλανδία. Στις Βρυξέλλες επικρατεί πανικός. Μία εβδομάδα μετά την έγκριση του πακέτου διάσωσης της Ελλάδας, οι «27» αναγκάζονται να δημιουργήσουν ένα ταμείο στήριξης για το ενδεχόμενο να αντιμετωπίσουν κι άλλες χώρες προβλήματα. Ο εν λόγω μηχανισμός προικοδοτείται με 750 δισ. ευρώ από τις χώρες της ευρωζώνης και το ΔΝΤ. Εκτιμάται ότι οι επιθέσεις των κερδοσκόπων θα σταματήσουν. Το αντίθετο συμβαίνει. Γερμανία και Γαλλία αποφασίζουν στο Ντοβίλ να τηρήσουν κοινή στάση στο ζήτημα του διαρκούς μηχανισμού στήριξης και της επιβολής κυρώσεων σε απείθαρχες δημοσιονομικά χώρες. Η κατάσταση δεν αποκλιμακώνεται. Ο Κλάους Ρέγκλινγκ, ο άνθρωπος που διευθύνει το ταμείο διάσωσης προβαίνει σε μια πρόβλεψη που θα μετανιώσει μερικές εβδομάδες αργότερα. «Θεωρώ», είπε «ότι δεν θα χρειαστεί να διακινήσουμε χρήμα, καθώς νομίζω ότι καμία από τις χώρες-μέλη της ΟΝΕ δεν θα χρειαστεί οικονομική στήριξη».

Τον περασμένο Νοέμβριο, τα γεγονότα διέψευσαν τον Κλάους Ρέγκλινγκ. Η Ιρλανδία είναι η πρώτη χώρα που αναγκάστηκε να κάνει χρήση του μηχανισμού στήριξης. Παρόλα αυτά οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ αρνούνται να αυξήσουν το ποσό του ταμείου διάσωσης. Και όχι μόνο, η Άγκελα Μέρκελ επιμένει να απορρίπτει την πρόταση του προέδρου του Εurogroup Ζαν Κλοντ Γιούνκερ για την έκδοση ευρωομολόγου. Οι Ευρωπαίοι συμφωνούν να συντονίζουν στο εξής καλύτερα την οικονομική τους πολιτική και υιοθετούν την γερμανική πρόταση για έναν διαρκή μηχανισμό αντιμετώπισης κρίσεων μετά το 2013 που θα συνοδεύεται από αυστηρούς όρους προς τις χώρες που θα χρειαστούν βοήθεια. Φτάνουν όμως αυτά τα μέτρα για να επέλθει η γαλήνη στις αγορές; Θα το δούμε σε λίγες ημέρες.

Christoph Hasselbach/Σταμάτης Ασημένιος

Υπεύθ. Σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου

dw