Η δύσκολη ατζέντα του επόμενου υπουργού Εξωτερικών
Ελληνοτουρκικά, Κυπριακό, Σκοπιανό στην πρώτη γραμμή
ΜΠΟΡΕΙστους παροικούντες την «διπλωματικήΙερουσαλήμ» να κυριαρχεί το ερώτημα «Ποιος θα είναι ο νέος υπουργός Εξωτερικών;», όλοι ωστόσο
συγκλίνουν σε ένα συμπέρασμα. Οποιος κι αν είναι ο... εκλεκτός, η ατζέντα που θα κληθεί να χειριστεί θα είναι «καυτή». Με τη διεθνή θέση της χώρας να έχει υποβαθμιστεί σημαντικά την τελευταία πενταετία και με την τριάδα των
εθνικών θεμάτων (ελληνοτουρκικά, Κυπριακό και Σκοπιανό) σε πλήρη εξέλιξη, ο νέος ένοικος της Βασιλίσσης Σοφίας θα πρέπει ως τον προσεχή Δεκέμβριο να βρει απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα.
Τα ελληνοτουρκικά και κυρίως η κατάσταση στο Αιγαίο έχουν περιέλθει σε τέλμα. Η (κατά τα φαινόμενα απερχόμενη) κυβέρνηση Καραμανλή αφήνει πίσω της σχεδόν μηδαμινό έργο στο πεδίο αυτό. Η βασική κριτική διπλωματικών κύκλων συμπυκνώνεται στο ότι «η κυβέρνηση της ΝΔ εγκατέλειψε μια συγκεκριμένη στρατηγική, όπως αυτή του Ελσίνκι, χωρίς να έχει σαφή ιδέα με ποια θα ήθελε να την αντικαταστήσει. Αυτό οδήγησε σε ανακολουθίες. Τα πρώτα δύο χρόνια κυριάρχησε η αδράνεια. Και στη συνέχεια περάσαμε σε μια επίδειξη “επικοινωνιακής διπλωματίας”, αδιαφορώντας για τα αποτελέσματα»εξηγούν οι ίδιες πηγές.
Η υπουργός Εξωτερικών κυρία Ντόρα Μπακογιάννη έφθασε μάλιστα στο σημείο να χαρακτηρίσει το 2008 «έτος Αιγαίου» για να διαψευστεί στη συνέχεια από τις εξελίξεις. Η επίσκεψη του κ. Κ. Καραμανλή στην Αγκυρα τον Ιανουάριο του 2008 δεν απέδωσε τα αναμενόμενα, ενώ από πέρυσι τον Νοέμβριο η Αγκυρα έχει κλιμακώσει τις προκλήσεις της στο Αιγαίο με σειρά ενεργειών (πετρελαϊκές έρευνες στο Καστελόριζο, υπερπτήσεις, μεγάλης κλίμακας ασκήσεις και παρενοχλήσεις ακόμη και πτητικών μέσων της FRΟΝΤΕΧ για τη λαθρομετανάστευση).
Σύμφωνα δε με διασταυρωμένες πληροφορίες, η Αθήνα θα κληθεί να αντιμετωπίσει προσεχώς και την αναβαθμισμένη αμερικανική κινητικότητα στα θέματα του Αιγαίου. Η κυβέρνηση Ομπάμα αναζητεί μεθοδικά και επίμονα λύσεις προς εξυπηρέτηση των σχεδιασμών της. «Είμαστε πολύ ενεργοί στο θέμα αυτό» δήλωσε πρόσφατα προς «Το Βήμα» αμερικανική πηγή. Αλλωστε οι προθέσεις της Ουάσιγκτον έχουν διαφανεί από το καλοκαίρι μέσω του γνωστού «non paper», στο οποίο γίνεται λόγος για πιθανή αναθεώρηση διεθνών συνθηκών που διέπουν το καθεστώς στο Αιγαίο.
Στο μέτωπο των ευρωτουρκικών σχέσεων η κατάσταση είναι επίσης περίπλοκη. Μετά την αναίρεση του Ελσίνκι και το «πράσινο φως» που άναψε η Αθήνα τον Δεκέμβριο του 2004 για να δοθεί στην Αγκυρα ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ), η ελληνική πλευρά «οχυρώθηκε» , κατά την έκφραση διπλωματικής πηγής, «πίσω από το σύνθημα “πλήρης προσαρμογή, πλήρης ένταξη”». Ωστόσο «η ραγδαία αναβάθμιση της διπλωματικής ισχύος της Τουρκίας υπό το δίδυμοΕρντογάν - Νταβούτογλου καθιστά εν πολλοίς κενό γράμμα την τακτική αυτή εν όψειτης αξιολόγησης της τουρκικής ενταξιακής πορείας τον Δεκέμβριο» .
Κομβικό σημείο όσο πλησιάζει ο Δεκέμβριος είναι οι διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό. Η Λευκωσία αναμένει τα αποτελέσματα των σημερινών εκλογών στην Ελλάδα για να συντονίσει τις ενέργειές της με την Αθήνα όσον αφορά το άνοιγμα των «παγωμένων» ενταξιακών κεφαλαίων της Τουρκίας. Ο πρόεδρος κ. Δ. Χριστόφιας περιμένει να υπάρξει κοινή γραμμή στο θέμα αυτό με στόχο να πιεστεί η Αγκυρα ώστε να δώσει το «πράσινο φως» στον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ να διαπραγματευθεί ουσιαστικά και να εγκαταλείψει τη λύση των δύο ξεχωριστών κρατών στην Κύπρο. Σε αυτή την κοινή γραμμή με την Αθήνα ελπίζει η Λευκωσία, αφού το τελευταίο διάστημα έχουν πληθύνει οι φωνές (κυρίως από το αδελφό με τη ΝΔ κόμμα ΔΗΣΥ) ότι την τελευταία πενταετία η ελληνική κυβέρνηση έχει εγκαταλείψει την Κύπρο.
Η προοπτική της χορήγησης στην πΓΔΜ ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ και η ολοκλήρωση της ένταξής της στο ΝΑΤΟ θα φέρουν νέα κινητικότητα και στο Σκοπιανό. Οι δηλώσεις αμερικανών αξιωματούχων αλλά και της σουηδικής προεδρίας της ΕΕ έχουν καλλιεργήσει το κλίμα ώστε μετά τις ελληνικές εκλογές να αναλάβει δράση ο ειδικός διαμεσολαβητής Μάθιου Νίμιτς.
Η αναγνώριση των Σκοπίων ως «Δημοκρατίας της Μακεδονίας» από τις Ηνωμένες Πολιτείες το 2004 μετέβαλε άρδην τα δεδομένα. Η κυβέρνηση της ΝΔ προσπάθησε να κόψει τον «γόρδιο δεσμό» ώστε να απελευθερωθεί και η πολιτική της χώρας στον ζωτικό χώρο των Βαλκανίων. Αυτό δεν κατέστη δυνατό «και κάθε πρόταση του κ. Νίμιτς ήταν χειρότερη από την προηγούμενη» σημειώνουν οι γνωρίζοντες. Πολλοί εξ αυτών δεν διστάζουν να προσθέσουν ότι «υπήρξαν περιπτώσεις που η Αθήνα δεν είχε χαράξειξεκάθαρα την “κόκκινη γραμμή”, με αποτέλεσμα η διαπραγματευτική θέση της να εμφανίζεται αποσπασματική».
Στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι τον Απρίλιο του 2008, ο κ. Καραμανλής δεν συναίνεσε στην ένταξη των Σκοπίων. Αυτό, σε συνδυασμό με το φλερτ Αθηνών - Μόσχας στον ενεργειακό τομέα, εξόργισε την Ουάσιγκτον. «Η συνέχεια έδειξε»σημειώνουν διπλωματικοί παράγοντες «ότι η ελληνική πλευρά δεν ήταν έτοιμη να απαντήσει στον ελιγμό του σκοπιανού πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφσκι να θέσει μετ΄ επιτάσεως και, βάσει των ενδείξεων, σε απόλυτη σύμπνοια με την αμερικανική πλευρά στην πρώτη γραμμή το θέμα της “μακεδονικής” ταυτότητας και γλώσσας».
Σήμερα, τα Ηνωμένα Εθνη αλλά και η Ουάσιγκτον εμφανίζονται να προωθούν τη φόρμουλα του «διπλού πακέτου», βάσει της οποίας κύριο θέμα των διαπραγματεύσεων είναι το όνομα. Αν βρεθεί λύση σε αυτό, θα προχωρήσει η πορεία των Σκοπίων τόσο σε ΕΕ όσο και σε ΝΑΤΟ. Τα ζητήματα της «μακεδονικής» ταυτότητας και γλώσσας παραπέμπονται στις ελληνικές καλένδες, ενώ μεγάλη μάχη θα δοθεί γύρω από τον καθορισμό του εύρους χρήσεως του νέου ονόματος.
No comments:
Post a Comment