ΘΑΝΟΣ Π. ΝΤΟΚΟΣ*Η απόφαση του αιώνα
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Ισως η τελευταία φορά που ένας Ελληνας ηγέτης κλήθηκε να λάβει μια τόσο κρίσιμη απόφαση για το μέλλον της χώρας ήταν το 1940, όταν ο Ιωάννης Μεταξάς απάντησε αρνητικά στο ιταλικό τελεσίγραφο. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας καλείται να αποφασίσει εάν η Ελλάδα θα μείνει εντός ευρωπαϊκών θεσμών ή θα είναι η πρώτη χώρα που θα υποχρεωθεί να αποχωρήσει. Υστερα από μία πενταετία κρίσης και (άνισης) λιτότητας, υπάρχει έντονη συναισθηματική φόρτιση, ψυχολογική κόπωση, αίσθηση πικρίας και (όχι εντελώς αδικαιολόγητα) αδικίας. Δυστυχώς εξακολουθεί να απουσιάζει η απαραίτητη αυτογνωσία και αυτοκριτική όσον αφορά τις ημέτερες ευθύνες για τη σοβούσα κρίση.
Σε κάθε περίπτωση, η όποια απόφαση δεν θα πρέπει να ληφθεί εν θερμώ, αλλά ως αποτέλεσμα μιας ψυχρής και αντικειμενικής ανάλυσης κόστους-οφέλους για τα εθνικά συμφέροντα. Οι εταίροι-δανειστές μας φαίνεται να επιμένουν σε μια πολιτική λιτότητας που πλήττει εκ νέου όσους έχουν μέχρι σήμερα υποστεί τις συνέπειες της κρίσης. Eλπίζει κανείς ότι θα το αντιληφθούν έστω και την ύστατη ώρα. Μια συμφωνία, όμως, θα προφυλάξει τη χώρα από τις οικονομικές και πολιτικές συνέπειες της χρεοκοπίας και της εξόδου από την Ευρωζώνη και θα προσφέρει ευκαιρίες ανάπτυξης, εφόσον βεβαίως υλοποιήσουμε τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις.
Η έξοδος από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς θα είχε και σημαντικές γεωπολιτικές συνέπειες, τόσο για τους εταίρους μας όσο και, κυρίως, για εμάς τους ίδιους. Μια χρεοκοπημένη, διπλωματικά και στρατιωτικά αποδυναμωμένη Ελλάδα, με τσαλακωμένη εικόνα, θα κληθεί να αντιμετωπίσει άμεσες και έμμεσες προκλήσεις για την ασφάλειά της όχι εντός μιας ένωσης ισχυρών κρατών (με όλα τα προβλήματα και αδυναμίες), αλλά ουσιαστικά μόνη. Ακόμη και αυτοί που για διάφορους λόγους υποστηρίζουν τη ρήξη και μηρυκάζουν διάφορα όσον αφορά τις οικονομικές συνέπειες αδυνατούν να αντιπαραθέσουν οποιοδήποτε επιχείρημα σχετικά με τις γεωπολιτικές συνέπειες.
Παραμένοντας εντός της Ευρωζώνης, έστω και με μια ετεροβαρή συμφωνία, κερδίζουμε χρόνο τόσο για να βελτιώσουμε μελλοντικά τους όρους (σε συνδυασμό με μια αναδιάρθρωση του χρέους, ιδέα που σταδιακά κερδίζει έδαφος διεθνώς) όσο και για να εκμεταλλευτούμε ευκαιρίες για την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας. Ουσιαστικά, όπως λένε οι Αγγλοσάξονες, «you live to fight another day». Οσοι νομίζουν ότι δεν έχουν τίποτε πλέον να χάσουν και η επιστροφή στη δραχμή δεν θα κάνει τη ζωή τους δυσκολότερη πλανώνται πλάνη οικτρά, καθώς ούτε για την ψύχραιμη αντιμετώπιση δύσκολων στιγμών φημιζόμαστε ούτε για την έλλειψη πολιτικών παθών. Και, βεβαίως, είναι δρόμος χωρίς επιστροφή, αφού οι εταίροι μας δεν πρόκειται να μας ξαναδεχθούν στην Ευρωζώνη. Θα βρεθούμε έτσι εκτός των μεγάλων οικονομικών χώρων που συνδέονται με τα τρία παγκόσμια νομίσματα: δολάριο, ευρώ και ρενμίμπι. Η σημερινή συγκυρία, σε έναν βαθμό αποτέλεσμα και των παλινωδιών και της περιορισμένης αξιοπιστίας διαδοχικών ελληνικών κυβερνήσεων, εναποθέτει μια απίστευτα βαριά ευθύνη στους ώμους του πρωθυπουργού (την οποία, βεβαίως, επιζήτησε μέσω των πρόωρων εκλογών). Σε τέτοιες στιγμές ξεχωρίζουν οι ηγέτες από τους πολιτικούς. Δυστυχώς η Ελλάδα είχε στη σύγχρονη ιστορία της πολλούς από τους δεύτερους και ελάχιστους από τους πρώτους.
Σε κάθε περίπτωση, η όποια απόφαση δεν θα πρέπει να ληφθεί εν θερμώ, αλλά ως αποτέλεσμα μιας ψυχρής και αντικειμενικής ανάλυσης κόστους-οφέλους για τα εθνικά συμφέροντα. Οι εταίροι-δανειστές μας φαίνεται να επιμένουν σε μια πολιτική λιτότητας που πλήττει εκ νέου όσους έχουν μέχρι σήμερα υποστεί τις συνέπειες της κρίσης. Eλπίζει κανείς ότι θα το αντιληφθούν έστω και την ύστατη ώρα. Μια συμφωνία, όμως, θα προφυλάξει τη χώρα από τις οικονομικές και πολιτικές συνέπειες της χρεοκοπίας και της εξόδου από την Ευρωζώνη και θα προσφέρει ευκαιρίες ανάπτυξης, εφόσον βεβαίως υλοποιήσουμε τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις.
Η έξοδος από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς θα είχε και σημαντικές γεωπολιτικές συνέπειες, τόσο για τους εταίρους μας όσο και, κυρίως, για εμάς τους ίδιους. Μια χρεοκοπημένη, διπλωματικά και στρατιωτικά αποδυναμωμένη Ελλάδα, με τσαλακωμένη εικόνα, θα κληθεί να αντιμετωπίσει άμεσες και έμμεσες προκλήσεις για την ασφάλειά της όχι εντός μιας ένωσης ισχυρών κρατών (με όλα τα προβλήματα και αδυναμίες), αλλά ουσιαστικά μόνη. Ακόμη και αυτοί που για διάφορους λόγους υποστηρίζουν τη ρήξη και μηρυκάζουν διάφορα όσον αφορά τις οικονομικές συνέπειες αδυνατούν να αντιπαραθέσουν οποιοδήποτε επιχείρημα σχετικά με τις γεωπολιτικές συνέπειες.
Παραμένοντας εντός της Ευρωζώνης, έστω και με μια ετεροβαρή συμφωνία, κερδίζουμε χρόνο τόσο για να βελτιώσουμε μελλοντικά τους όρους (σε συνδυασμό με μια αναδιάρθρωση του χρέους, ιδέα που σταδιακά κερδίζει έδαφος διεθνώς) όσο και για να εκμεταλλευτούμε ευκαιρίες για την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας. Ουσιαστικά, όπως λένε οι Αγγλοσάξονες, «you live to fight another day». Οσοι νομίζουν ότι δεν έχουν τίποτε πλέον να χάσουν και η επιστροφή στη δραχμή δεν θα κάνει τη ζωή τους δυσκολότερη πλανώνται πλάνη οικτρά, καθώς ούτε για την ψύχραιμη αντιμετώπιση δύσκολων στιγμών φημιζόμαστε ούτε για την έλλειψη πολιτικών παθών. Και, βεβαίως, είναι δρόμος χωρίς επιστροφή, αφού οι εταίροι μας δεν πρόκειται να μας ξαναδεχθούν στην Ευρωζώνη. Θα βρεθούμε έτσι εκτός των μεγάλων οικονομικών χώρων που συνδέονται με τα τρία παγκόσμια νομίσματα: δολάριο, ευρώ και ρενμίμπι. Η σημερινή συγκυρία, σε έναν βαθμό αποτέλεσμα και των παλινωδιών και της περιορισμένης αξιοπιστίας διαδοχικών ελληνικών κυβερνήσεων, εναποθέτει μια απίστευτα βαριά ευθύνη στους ώμους του πρωθυπουργού (την οποία, βεβαίως, επιζήτησε μέσω των πρόωρων εκλογών). Σε τέτοιες στιγμές ξεχωρίζουν οι ηγέτες από τους πολιτικούς. Δυστυχώς η Ελλάδα είχε στη σύγχρονη ιστορία της πολλούς από τους δεύτερους και ελάχιστους από τους πρώτους.
*Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.
No comments:
Post a Comment