Ηγεμονική Αμερική, παρηκμασμένη Ευρώπη

Ηγεμονική Αμερική, παρηκμασμένη Ευρώπη

Του Νίκου Ξυδάκη

Oι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα μπορούσαν να διδαχτούν πολλά από την πολιτική που ασκεί η αμερικανική ηγεσία υπό τον πρόεδρο Ομπάμα. Αν ήταν έξυπνοι, θα είχαν σπεύσει να τον ακολουθήσουν και να τον συναγωνιστούν πριν από πέντε χρόνια, όταν η πολιτική ομιλία του στο Βερολίνο ξεσήκωνε κύματα ενθουσιασμού στους Ευρωπαίους πολίτες, οι οποίοι προφανώς στο πρόσωπό του αναγνώριζαν έναν ηγέτη με όραμα και γοητεία, με πειθώ. Τον συνέκριναν αναπόφευκτα με τους Ευρωπαίους ηγέτες, περίπου ίδιους με τους σημερινούς: ασήμαντοι τεχνοκράτες, άβουλοι καιροσκόποι, κρυψίνοες τακτικιστές, γραφικοί βοναπαρτίσκοι, ηγέτες μεγάλων δυνάμεων που καταλήγουν υπάλληλοι τραπεζών και εταιρειών. Mέσα σε πέντε χρόνια, ο δημοκρατικός Μπαράκ Ομπάμα, ο πρώτος μαύρος ηγέτης των ΗΠΑ, κατάφερε να αλλάξει πολλά εντός και εκτός της χώρας του, παρά τη λυσσώδη αντίδραση του Tea Party και της υπερσυντηρητικής πτέρυγας των Ρεπουμπλικανών. Στο εσωτερικό κατάφερε να αμβλύνει τις συνέπειες της μεγάλης χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 και επέβαλε τη βασική περίθαλψη για τους αδύναμους. Παράλληλα, υποστηρίζει με στρατηγικό σχέδιο, την επαναβιομηχάνιση των ΗΠΑ και την ανάπτυξη καινοτομικών ερευνητικών και παραγωγικών τομέων, οι οποίοι, άλλωστε, δίνουν το νέο νόημα της υπερδύναμης, συμπληρωματικά προς την αμιγή στρατιωτική ισχύ. Οι αποκαλύψεις για τη δράση και για τις δυνατότητες παρακολούθησης και επεξεργασίας στοιχείων από τη NSA, δείχνουν ότι στον 21ο αιώνα οι ΗΠΑ θα κυριαρχούν πλανητικά τουλάχιστον όσο κυριαρχούσαν στον 20ό αιώνα με τα αεροπλανοφόρα. Διαπιστώνουμε ότι η εποχή Ομπάμα χαρακτηρίζεται από μια αναδίπλωση των ΗΠΑ στον τρόπο που επεμβαίνει στο παγκόσμιο πεδίο. Οι χειρισμοί του Αμερικανού προέδρου στη Συρία, προς αποφυγήν επέμβασης και γενικευμένης σύρραξης, και στο Ιράν, με την ουσιαστική άρση του εμπολέμου εναντίον του Αξονος του Κακού, είναι χειρισμοί με ιστορική σημασία. Χειρισμοί που δεν έχει κατορθώσει να κάνει η Ευρωπαϊκή Ενωση ούτε καν σε επίπεδο προθέσεων και εξαγγελιών, πλην της μερικής απόσυρσης από τον πόλεμο του Μπους τζούνιορ. Ο επαναπροσδιορισμός της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ μπορεί να σημαίνει ότι αντιλαμβάνονται διαφορετικά τον πλανητικό ρόλο τους στον 21ο αιώνα, ηγεμονικό ασφαλώς και πανεποπτικό, κυρίαρχο, αλλά όχι με τα συμβατικά μέσα και όχι στα συμβατικά πεδία: όχι με carpet bombing και εξαγωγή δημοκρατίας, αλλά με drones και έλεγχο επί όλων των δικτύων κάθε λογής πληροφοριών. Οχι με ωμή βία, αλλά με έλεγχο. Οπως στο τέλος του Β΄ Πολέμου, αιφνιδίασαν τον παλαιό κόσμο με τον εφαρμοσμένο κεϊνσιανισμό και την ανοικοδόμηση όχι μόνο των συμμάχων αλλά και των ηττημένων εχθρών, οι ΗΠΑ τώρα ίσως είναι έτοιμες να αιφνιδιάσουν με άλλους τρόπους, προκειμένου να διατηρήσουν μια «άκαπνη» ηγεμονία στο γεωπολιτικό μωσαϊκό που διαμορφώνουν οι ανερχόμενοι γίγαντες εκτός ατλαντικού τόξου. Εφόσον συνεχίσει με την παρούσα ηγεσία, τις δουλείες και τις ιδεοληψίες της, η Ευρώπη, από ιστορικός πυλώνας του ατλαντισμού, μπορεί να καταλήξει δευτερεύουσα, παρηκμασμένη ψηφίδα στο γεωπολιτικό μωσαϊκό.  kathimerini