Το «ανοιχτό γιαπί» της τραπεζικής ένωσης

Το «ανοιχτό γιαπί» της τραπεζικής ένωσης Του Ηλία Σιακαντάρη Ο άνθρωπος τα έχει πει – δεν μπορείς να τον κατηγορήσεις για καλλιέργεια αισιοδοξίας: Σε όλες τις πρόσφατες τοποθετήσεις του για την τραπεζική ένωση, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε είχε χαμηλώσει τις προσδοκίες περί λειτουργικής τραπεζικής ένωσης με ένα στιβαρό ταμείο από πίσω για «την κακιά την ώρα». Στην καλύτερη περίπτωση περιέγραψε ως στόχο ένα «σκελετό» τραπεζικής ένωσης, που θα αποκτήσει ουσιαστική υπόσταση αργότερα. Ενα γιαπί δηλαδή. Αυτό, οι Ευρωπαίοι το καταφέρνουν. Αλλά η τραπεζική ένωση θα παραμείνει «ανοιχτό γιαπί» για καιρό – παρά το ότι «έρχονται βροχές». Η τραπεζική ένωση σήμερα δεν είναι «άλλη μία προτεραιότητα» για την Ευρώπη, είναι πια η άμεση. Καθώς το κλίμα απέναντι σε κρατικούς προϋπολογισμούς και ομόλογα έχει καταλαγιάσει, η ένταση μετακομίζει στους τραπεζικούς ισολογισμούς – και στις μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες μοιάζουν πολύ πιο απλωμένοι και εύθραυστοι σε σχέση με τις αμερικανικές. Γίνονται ο επόμενος αδύναμος κρίκος της Ευρωζώνης. Φορτωμένες και με το βάρος της στήριξης των κρατών με τα ομόλογα που έχουν αγοράσει, το μέλλον είναι μονόδρομος: Για να αποκτήσει η Ευρώπη υγιές τραπεζικό σύστημα, πολλές πρέπει να κλείσουν. Αλλά για να συνεχίσει να υπάρχει Ε.Ε., δεν μπορεί να κλείσουν με πανικό – πρέπει να υπάρχει σαφές πλάνο εκκαθάρισης, που θα αποκλείσει δυσάρεστες εκπλήξεις και αναπάντεχες ζημίες. Επίκεντρο στις διαπραγματεύσεις είναι ο ενιαίος μηχανισμός εκκαθαρίσεων (SRM): Ποιος θα αποφασίζει αν μια τράπεζα θα πάει προς εκκαθάριση και ποιος θα πληρώνει τις ζημίες που θα αφήσει. Η συμφωνία περιγράφει τη μετάβαση από τα κρατικά στα τραπεζικά μνημόνια: Η απόφαση για να κλείσει μια ισπανική ή μια ιταλική τράπεζα θα λαμβάνεται κεντρικά. Το κόστος όμως, ύστερα από γερμανική επιμονή, δεν θα μοιράζεται, αλλά θα βαρύνει την ίδια την τράπεζα (μετόχους, ομολογιούχους κ.λπ.), κατόπιν τις τράπεζες της χώρας και μετά τη χώρα. Αν δεν φτάσουν τα χρήματα, θα υπάρχει τρόπος πρόσβασης σε χρήματα άλλων χωρών ή στα κονδύλια του ESM – αλλά θα μοιάζει με το ισπανικό προηγούμενο: Μέσω «τραπεζικού» μνημονίου, που θα απαιτεί συγκεκριμένα πράγματα. Στην ουσία –θα πει κάποιος– δεν άλλαξε κάτι. Ναι και όχι. Είναι αλήθεια ότι δεν έχει περιγραφεί ένας αξιόπιστος τρόπος εκκαθάρισης προβληματικών τραπεζών –ή μάλλον έχει περιγραφεί, αλλά με μια δυσεξήγητα μακρά μεταβατική περίοδο ώς το 2025– και το βασικότερο; Δεν λέει πού θα βρεθούν τα χρήματα. Ο «κουμπαράς για εκκαθαρίσεις» στον οποίο θα εισφέρουν οι τράπεζες κάθε χώρας δεν θα επαρκεί ούτε για ζήτω. Η πρόσβαση στα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά ταμεία θα κοστίζει «ένα μνημόνιο». Η «ευρωπαϊκή αλληλεγγύη» θα χρειαστεί μία δεκαετία για να πάρει μπρος στον τραπεζικό τομέα. Αλλά αυτή η ανεπάρκεια δεν προέκυψε από ατύχημα. Αποτελεί τον μοχλό πίεσης της Γερμανίας προς υπολοίπους. Μετά και τις προγραμματικές δηλώσεις της Αγκ. Μέρκελ είναι σαφές: Η Γερμανία θέλει την Ευρώπη ενωμένη, αλλά σύμφωνα με το δικό της πλάνο. Συναινεί στην ανέγερση του σκελετού για να δώσει μια ιδέα πόσο καλά θα είναι όταν αποκτήσει τοίχους, αλλά για να γίνει αυτό, «οι υπόλοιποι» πρέπει «να λογικευτούν» και να ασπαστούν την ορθότητα της γερμανικής αρχιτεκτονικής. Θα μπορούσες ως και να σεβαστείς τα κίνητρα του γερμανικού σχεδιασμού (το δυστύχημα είναι πως δεν υπάρχει και άλλος σε αυτήν τη φάση), αν δεν υπήρχαν μερικές παραφωνίες του Ευρωπαίου ηγεμόνα. Οπως η εξαίρεση των δικών του «αμαρτωλών» γερμανικών τραπεζών από την τραπεζική ένωση. Ή το γεγονός ότι ο μηχανισμός θα παραμείνει «γυμνός» από πόρους την επόμενη –κρίσιμη– δεκαετία, κάτι που στηλίτευσε ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ. Τελικές αποφάσεις σήμερα, αν και από ό,τι φαίνεται, το «γιαπί» θα παραμείνει χωρίς τοίχους εκτός από ένα δωμάτιο – για τη Γερμανία.  kathimerini