Το προσωπικό στοίχημα του κ. Παπανδρέου

Πρέπει άμεσα να πείσει ότι μπορεί να περιορίσει το έλλειμμα

Του Κ.Π. Παπαδιοχου

Απόλυτο αιφνιδιασμό, αλλά και έντονο προβληματισμό σε σημαντικό τμήμα του Υπουργικού Συμβουλίου και της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ προκάλεσε η «υψηλού ρίσκου» επιλογή του πρωθυπουργού κ. Γ. Παπανδρέου να αγνοήσει τις παραινέσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τα μηνύματα των αγορών για την επιβολή επώδυνων μέτρων. Μάλιστα, ο πρωθυπουργός, κατά πολλούς όχι τυχαία, επέλεξε να στείλει το μήνυμα ότι δεν πρόκειται να υιοθετήσει το «ιρλανδικό μοντέλο» παγώματος ή και μείωσης μισθών και συντάξεων από την ίδια την έδρα της Κομισιόν, τις Βρυξέλλες.

Πλέον το στοίχημα που έχει μπροστά του ο κ. Γ. Παπανδρέου είναι προσωπικό, αλλά και μεγάλο: Τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες θα πρέπει να πείσει, εντός και εκτός Ελλάδος, ότι είναι σε θέση να περιορίσει το εκρηκτικό έλλειμμα με βασικά εργαλεία την πάταξη της διαφθοράς και το νέο φορολογικό σύστημα, η διαμόρφωση του οποίου επισπεύδεται κατόπιν σχετικής εντολής του Μεγάρου Μαξίμου προς τον υπουργό Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου.

Το λαϊκό ΠΑΣΟΚ

Σε κάθε περίπτωση είναι σαφές πως ο πρωθυπουργός με την παρέμβασή του την περασμένη Παρασκευή, έριξε το βάρος του υπέρ της τάσης εκείνης στο κυβερνών κόμμα που επέμενε ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να κινηθεί με πυξίδα τις προεκλογικές του δεσμεύσεις και να δώσει έμφαση στην τόνωση της αγοράς. Δηλαδή του λεγόμενου λαϊκού ΠΑΣΟΚ.

Ηττημένοι, ως εκ τούτου, μπορούν να θεωρηθούν οι «ρεαλιστές» του Υπουργικού Συμβουλίου που όχι μόνον ζητούσαν να υπάρξουν άμεσες διορθωτικές κινήσεις στο μείγμα της οικονομικής πολιτικής, αλλά επίσης, σε κατ' ιδίαν συζητήσεις, ανέφεραν πως ορισμένα μέτρα θα έπρεπε να είχαν ανακοινωθεί «από χθες», προκειμένου η ελληνική οικονομία να είχε αποφύγει τα κριτικά σχόλια της Κομισιόν και των εταίρων στην Ευρωπαϊκή Ενωση, την υποβάθμιση από διεθνείς οίκους και τον κύκλο των αρνητικών δημοσιευμάτων από τα διεθνή ΜΜΕ, των τελευταίων εβδομάδων.

Οπως σχηματικά περιγράφει την κατάσταση έμπειρο κυβερνητικό στέλεχος, «ο Παπανδρέου είχε να επιλέξει μεταξύ της πλατφόρμας Κατσέλη και της προσέγγισης Παπακωνσταντίνου και συντάχθηκε με την πρώτη». Βεβαίως, η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη. Ο πρωθυπουργός κάλυψε πλήρως τον υπουργό Οικονομικών στη συνέντευξη που παραχώρησε μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε., ενώ η υπουργός Οικονομίας εκφράζει μια σαφώς ευρύτερη τάση στο εσωτερικό της κυβέρνησης και συνολικά του ΠΑΣΟΚ.

Κατά πολλούς, δεν ήταν τυχαίο ότι σε συνάντηση που είχε με «πράσινους» βουλευτές την περασμένη Πέμπτη η υπουργός Οικονομίας έσπευσε, χωρίς μάλιστα να ερωτηθεί, να τονίσει ότι «την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης δεν θα υπαγορεύσουν συγκεκριμένα «κέντρα» που πιέζουν για τη λήψη σκληρών μέτρων». Εξάλλου, στο ίδιο μήκος κύματος με την κ. Κατσέλη φέρονται να κινούνται μεταξύ άλλων οι κ. Ανδρ. Λοβέρδος, Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, Φ. Πετσάλνικος, Χρ. Παπουτσής, οι «πράσινοι» συνδικαλιστές και ένα μεγάλο τμήμα του προσωπικού επιτελείου του κ. Γ. Παπανδρέου, που εκτιμά πως θα ήταν λάθος η κυβέρνηση να υιοθετήσει πολιτικές μεγάλης συμπίεσης των εισοδημάτων, καθώς το δημοσιονομικό όφελος θα ήταν πολύ περιορισμένο, ενώ οι αρνητικές συνέπειες για την πραγματική οικονομία μεγάλες.

Αντιθέτως, κατά πληροφορίες, ο κ. Γ. Παπακωνσταντίνου φέρεται να είχε μεταφέρει στον πρωθυπουργό την ανάγκη πρωτοβουλιών που θα «υπερέβαιναν» τα όσα περιγράφονται στον προϋπολογισμό για το 2010. Υπέρ των ανατροπών σε σχέση με τις προεκλογικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης είχε ταχθεί κατά πληροφορίες το τελευταίο διάστημα και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης κ. Θ. Πάγκαλος που την περασμένη εβδομάδα επέλεξε να καλέσει στη Βουλή, προκειμένου να ακούσει τις εκτιμήσεις του για την πορεία των δημόσιων οικονομικών, τον πρώην υπουργό Οικονομίας κ. Γ. Παπαντωνίου. Επίσης, εξαρχής στη γραμμή της αναθεώρησης της οικονομικής πλατφόρμας με την οποία το ΠΑΣΟΚ έδωσε τη νικηφόρα μάχη των εκλογών της 4ης Οκτωβρίου είχαν ταχθεί, λόγω του τεράστιου ελλείμματος που κληροδότησε στην κυβέρνηση η Ν.Δ., οι κ. κ. Μ. Χρυσοχοΐδης και Αννα Διαμαντοπούλου, αλλά και ο κ. Π. Μπεγλίτης.

Νέος σχεδιασμός

Σε κάθε περίπτωση, το τοπίο που διαμορφώνεται μετά την παρέμβαση του κ. Γ. Παπανδρέου την Παρασκευή από τις Βρυξέλλες είναι εντελώς διαφορετικό και οδηγεί το Μέγαρο Μαξίμου σε ένα νέο σχεδιασμό. Πλέον, το μεγάλο «στοίχημα» είναι από αύριο κιόλας η κυβέρνηση να πείσει εντός και εκτός Ελλάδος ότι διαθέτει ρεαλιστικό σχέδιο εξόδου από την κρίση, καθώς ο χρόνος κατά τον οποίο θα αναζητήσει εξωτερικό δανεισμό μετράει αντίστροφα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση επενδύει κατά κύριο λόγο στο νέο φορολογικό νομοσχέδιο, που θα συνοδεύσει το πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, το οποίο θα κατατεθεί στις αρχές του χρόνου στις Βρυξέλλες. Το οικονομικό επιτελείο θα καταβάλει προσπάθειες, ώστε οι παρεμβάσεις στη φορολογία που θα είναι επώδυνες για τους «έχοντες» ή φοροδιαφεύγοντες να προετοιμαστούν άμεσα, καθώς εκτιμάται πως θα είναι επικοινωνιακά προτιμότερο να παρουσιαστούν ταυτόχρονα με τις όποιες -ήπιες, όπως τις περιέγραψε ο πρωθυπουργός- κινήσεις αφορούν μισθωτούς και συνταξιούχους, καθώς και το σκέλος των έμμεσων φόρων.

Υπέρ της άποψης οι όποιες κυβερνητικές πρωτοβουλίες να εκδηλωθούν το συντομότερο δυνατόν, ώστε να υπάρξει αποσαφήνιση του οικονομικού τοπίου, τάσσονται εξάλλου και κορυφαίοι υπουργοί, με πρώτους τους κ. Δημ. Ρέππα και Ευ. Βενιζέλο. Οπως τονίζουν, οι δραματικοί τόνοι με τους οποίους περιγράφει το τελευταίο διάστημα ο κ. Γ. Παπανδρέου την κατάσταση, με κορυφαία την αναφορά του περί «κινδύνων για την εθνική κυριαρχία», δεν είναι συμβατοί με την εικόνα μιας κυβέρνησης που κωλυσιεργεί.

Πάντως, συνεργάτες του κ. Παπανδρέου υποστήριζαν πως ο πρωθυπουργός δεν χρησιμοποίησε τις τελευταίες ημέρες δραματικούς τόνους για την κατάσταση της οικονομίας, επειδή σχεδίαζε την ανακοίνωση επώδυνων μέτρων, αλλά γιατί θέλει να καταστεί σαφές στην κοινή γνώμη πως εάν αυτά χρειαστεί να ληφθούν στο μέλλον θα είναι επιβεβλημένα όχι λόγω των χειρισμών της δικής του κυβέρνησης, αλλά εξαιτίας της δραματικής κατάστασης στην οποία παρέλαβε την οικονομία, από τη Ν.Δ.

Οι βουλευτές

Τα αντιφατικά μηνύματα που εξέπεμψε τις τελευταίες ημέρες η κυβέρνηση, αλλά και η δεινή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η ελληνική οικονομία δημιουργούν ήδη σημαντικές «παρενέργειες» και στο εσωτερικό της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ, που κατά πολλούς θα ήταν σαφώς περισσότερο ορατές εάν η δημοσκοπική διαφορά του κυβερνώντος κόμματος από τη Ν.Δ. δεν παρέμενε σε υψηλά επίπεδα. Βουλευτές, όπως οι κ. Εκτ. Νασιώκας, Ν. Αλευράς και Γ. Φλωρίδης σε τοποθετήσεις τους τάσσονται υπέρ της λήψης γενναίων μέτρων με πολιτικό κόστος, ενώ άλλοι, όπως οι κ. Γ. Σαλαγιάννης, Γ. Παπαγεωργίου και Χρ. Πρωτόπαπας επισημαίνουν την ανάγκη η κυβέρνηση να πάει με «ανοιχτά χαρτιά» στη συζήτηση επί του προϋπολογισμού και να αποφύγει τη λογική των συνεχών αναθεωρήσεων στη διάρκεια του 2010. Μάλιστα, έμπειρα στελέχη προεξοφλούν πως με τα δεδομένα που δημιουργούνται είναι θέμα χρόνου η άτυπη αναβίωση του λεγόμενου «εκσυγχρονιστικού» μπλοκ του ΠΑΣΟΚ.