Πολιτισμός | 04.06.2010

Τί θα πει η ευρωζώνη στον Κύκλωπα;

Ο συγγραφέας Πέτρος Μάρκαρης έγραψε ένα δοκίμιο για την κρίση στην εφημερίδα Tageszeitung. Μέσα από τους αρχαίους μύθους προσπαθεί να εξηγήσει στους Γερμανούς αναγνώστες τη σημερινή Ελλάδα και τις φοβίες της ευρωζώνης.

Συχνά, όταν βρισκόμαστε μέσα στη φορά των πραγμάτων, μέσα στη δίνη των όσων γίνονται γύρω μας, είναι δύσκολο να κρίνουμε, γιατί απλά μας λείπει η απόσταση. Και τότε, μέσα στη φορά των πραγμάτων, μπορεί να μας βοηθήσει η μεταφορά. Αυτό το εργαλείο χρησιμοποιεί ο συγγραφέας Πέτρος Μάρκαρης σε ένα ευφυέστατο δοκίμιό του που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στη γερμανική εφημερίδα Tageszeitung. Θέλει να οδηγήσει τους Γερμανούς αναγνώστες σε μια πιο ψύχραιμη κρίση για το δημοσιονομικό πρόβλημα της Ελλάδας, για τις φοβίες της ευρωζώνης και για τους ελληνογερμανικούς τριγμούς.

Ο ναός του Διός στην ΑθήναΤακτοποιημένοι και πεζοί

Κατ’ αρχήν μια ιστορική μεταφορά με παραλήπτες τα γερμανικά εκείνα μέσα ενημέρωσης και το κοινό τους που τόσο εξανέστησαν. Διαβάζουμε: «Υπάρχει κάτι που δεν μπορούν να καταλάβουν περιοδικά κι εφημερίδες, όπως το Focus και η Bild. Μας επιρρίπτουν ότι τα τελευταία δύο χιλιάδες χρόνια δεν αναδείξαμε ένα νέο Πλάτωνα, Σοφοκλή ή Περικλή, άρα είμαστε ένας εσμός αποτυχημένων. Δοξάζουν την αρχαία Αθήνα, αλλά η στάση τους είναι σαν εκείνη των Σπαρτιατών. Επειδή εξιδανικεύουν, δεν μπορούν να δουν ότι το σημείο συνάντησης της σημερινής Ελλάδας με την αρχαία δεν είναι οι μεγάλοι τραγικοί ή οι φιλόσοφοι, αλλά η καθημερινότητα. Η νοοτροπία των αρχαίων Αθηναίων, ο τρόπος που βόλευαν τις δουλειές τους, τα τρικ που χρησιμοποιούσαν για να αποφύγουν τους νόμους, όλα αυτά είναι πολύ οικεία στους Νεοέλληνες. Τα ίδια πράγματα, για τα οποία οι Σπαρτιάτες υποτιμούσαν τόσο τους Αθηναίους. Η ζωή στη Σπάρτη ήταν πολύ τακτοποιημένη, πειθαρχημένη και πεζή. Στην Αθήνα ποτέ. Ούτε στην αρχαία, ούτε στη σημερινή.» Με αυτή τη μεταφορά, η σημερινή Γερμανία στη θέση της αρχαίας Σπάρτης και η σημερινή Ελλάδα στη θέση της αρχαίας Αθήνας, ο Μάρκαρης κατακεραυνώνει στην ουσία τον πεφυσιωμένο γερμανικό ιδεαλισμό.

ΑριστοφάνηςΕίναι η ευρωζώνη ο «Κανένας»;

Για την κρίση στην ευρωζώνη κάνει μιαν άλλη μεταφορά. Θυμίζει τον Πλούτο του Αριστοφάνη, όπου ο πλούτος είναι τυφλός και τον τραβολογάει πότε ο ένας και πότε ο άλλος προς το μέρος του, γιατί όλοι τον θέλουν κι αυτός δεν μπορεί να αντισταθεί. Έτσι και σήμερα όλο αυτό το πανδαιμόνιο γύρω από τους Έλληνες, τους Γερμανούς, τις αγορές, τις τράπεζες και τα spread, τι άλλο είναι από μια τυφλόμυγα γύρω από τον παχύσαρκο, αόμματο και ενδοτικό σε όλους πλούτο; Και τέλος, μια άλλη μεταφορά του Μάρκαρη για τους ιθύνοντες της ευρωζώνης: «Τον τελευταίο καιρό όλο και περισσότεροι φοβούνται ότι η νέα ελληνική Οδύσσεια μπορεί να γίνει ευρωπαϊκή. Ας ελπίσουμε ότι οι πρωθυπουργοί της ευρωζώνης, όταν βρεθούν μπροστά στον νέο Κύκλωπα, που δεν άλλος από τις διεθνείς αγορές, όταν τους ρωτήσει Ποιος είσαι; δεν θα αναγκαστούν να απαντήσουν, όπως ο Οδυσσέας, με το περίφημο εκείνο Ο κανένας. Γιατί στην περίπτωσή τους δεν θα είναι μια πονηρή απάντηση, αλλά η καθαρή αλήθεια. Ας ελπίσουμε ότι μέχρι την τρομερή συνάντηση με τον Κύκλωπα οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα έχουν καταλάβει πως το πρόβλημα της ΕΕ δεν είναι πρωταρχικά οικονομικό, αλλά πολιτικό.» Αυτά λέει με μυθικές εικόνες στους Γερμανούς ο Πέτρος Μάρκαρης, για τις χωλές εξιδανικεύσεις, για τον ξέφρενο χορό του χρήματος και για τον πολιτικό νανισμό της ευρωζώνης.

Σπύρος Μοσκόβου

Υπεύθ. σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος

dw