kathimerini

Στον πόλεμο των ΗΠΑ στο Ιράκ κέρδισε το... Ιράν!

 Τα αμερικανικά στρατεύματα αποχωρούν από το Ιράκ και η Τεχεράνη τρίβει τα χέρια της

Του Πετρου Παπακωνσταντινου

Η κρίση της Ευρωζώνης και τα αποτρόπαια γεγονότα στη Λιβύη με το λιντσάρισμα και τη βεβήλωση της σορού του Μουαμάρ Καντάφι μονοπώλησαν τη διεθνή ειδησεογραφία το τελευταίο δεκαήμερο, αφήνοντας στο περιθώριο μια άλλη, σοβαρή εξέλιξη: Την ανακοίνωση του Μπαράκ Ομπάμα ότι το σύνολο των αμερικανικών στρατευμάτων θα αποχωρήσει από το Ιράκ μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2011.

Ο Αμερικανός πρόεδρος εμφάνισε την εξέλιξη αυτή ως δική του επιλογή, συνεπή προς τις προεκλογικές του δεσμεύσεις. Στην πραγματικότητα, μέχρι την τελευταία στιγμή ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας, Λίον Πανέτα, πίεζε τον Ιρακινό πρωθυπουργό Νούρι αλ Μαλικί να παραμείνει επ’ αόριστον στο Ιράκ ένα σημαντικό μέρος από τις 16 βάσεις και τους 40.000 στρατιώτες των ΗΠΑ που βρίσκονται εκεί. Ηταν ο Μαλικί εκείνος που τίναξε στον αέρα τη συμφωνία, αρνούμενος να παραχωρήσει στα αμερικανικά στρατεύματα νομική ασυλία. Μάλιστα, ο σιίτης πολιτικός, που ήρθε στην εξουσία ως κατοχικός πρωθυπουργός, ενδύθηκε τη λεοντή του αντιστασιακού, χαρακτηρίζοντας την επικείμενη αποχώρηση των Αμερικανών «τεράστια νίκη του Ιράκ» και «της βούλησης όλων των πατριωτικών δυνάμεων».

Οπως ο Ομπάμα, έτσι και ο Μαλικί την ανάγκην φιλοτιμίαν εποίησε. Η Αραβική Ανοιξη απείλησε και τον ίδιο, με ογκώδεις διαδηλώσεις εναντίον της φτώχειας και της απολυταρχίας στη Βαγδάτη και τη Βασόρα. Η κυβέρνησή του είναι όμηρος του μαχητικά αντιαμερικανού σιίτη ιερωμένου Μοκτάντα αλ Σαντρ, οι βουλευτές του οποίου μπορούν να του τραβήξουν το χαλί κάτω από τα πόδια οποιαδήποτε στιγμή. Το κυριότερο, ο Μαλικί είναι υποχρεωμένος να υπολογίζει την ολοένα και ισχυρότερη επιρροή του μεγάλου σιιτικού κέντρου, της Τεχεράνης, η οποία φιλοξένησε ως πολιτικούς εξόριστους, επί Σαντάμ Χουσεΐν, όλους σχεδόν τους σημερινούς ηγέτες του κυβερνώντος, σιιτικού συνασπισμού.

Να λοιπόν που η Υβρις του Τζορτζ Μπους και των νεοσυντηρητικών συμβούλων του βρίσκει τη Νέμεσή της: Ο πόλεμος που διεξήγαγαν οι Αμερικανοί με τόσο μεγάλο κόστος, σε ανθρώπινες ζωές, χρήμα και πολιτικό κύρος, τελειώνει επ’ ωφελεία του χειρότερου εχθρού τους. Οχι ότι το αυριανό Ιράκ θα αποτελεί προτεκτοράτο της Τεχεράνης – και μόνο οι ανοιχτές πληγές από τον ολέθριο οκταετή πόλεμο μεταξύ των δύο χωρών καθιστούν κάτι τέτοιο αδύνατο. Θα αποτελεί, όμως, ένα αδύνατο κράτος, η σιιτική πλειοψηφία του οποίου θα υπολογίζει πάρα πολύ σοβαρά τα συμφέροντα και τις επιλογές του μεγάλου της γείτονα.

Ασφαλώς οι Αμερικανοί δεν θα εγκαταλείψουν στην τύχη του το Ιράκ και την ευρύτερη περιοχή του Περσικού Κόλπου, όπου βρίσκονται τα μεγαλύτερα πετρελαϊκά αποθέματα του πλανήτη. Από μόνη της, η πρεσβεία τους στη Βαγδάτη (η μεγαλύτερη στον κόσμο) και τα προξενεία τους στη Βασόρα και στο Αρμπίλ μπορούν να φιλοξενήσουν σημαντική στρατιωτική δύναμη, ενώ δεν αποκλείεται να επιχειρηθεί ξανά η αποστολή κάποιων στρατευμάτων στο όνομα της «εκπαίδευσης» των ιρακινών ενόπλων δυνάμεων.

Ωστόσο, το κέντρο βάρους της αμερικανικής προσπάθειας θα πέσει, κατά πάσα πιθανότητα, στην αναχαίτιση του Ιράν μέσω των σουνιτικών, αραβικών κρατών, κατά κύριο λόγο της Σαουδικής Αραβίας. Ηδη, Ιράν και Σαουδική Αραβία συγκρούονται για την περιφερειακή ηγεμονία στηρίζοντας αντίπαλα στρατόπεδα στον Λίβανο, στη Συρία, στο Μπαχρέιν και στην Υεμένη – κατ’ αναλογίαν, όπως συγκρούστηκαν οι Ινδοί με τους Πακιστανούς και οι Εβραίοι με τους Αραβες ύστερα από την αναδίπλωση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Οι πρόσφατες (και τραβηγμένες από τα μαλλιά) αμερικανικές καταγγελίες περί ιρανικού σχεδίου δολοφονίας του Σαουδάραβα πρεσβευτή στην Ουάσιγκτον ήρθαν να υποδαυλίσουν αυτή την αντιπαλότητα. Στο μεταξύ, η κυβέρνηση Ομπάμα διαμηνύει ότι κανένα μέσο, μηδέ της στρατιωτικής δράσης εξαιρουμένης, «δεν έχει φύγει πάνω από το τραπέζι» για την αναχαίτιση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.