11η Σεπτεμβρίου | 05.08.2011

Μια μέρα που άλλαξε τον κόσμο

 

Τί άλλαξε τα τελευταία 10 χρόνια μετά την 11η Σεπτεμβρίου του 2001; Με μια πρώτη, πρόχειρη ματιά θα απαντούσαμε, λίγα. Στην πραγματικότητά όμως άλλαξαν πολλά, πιστεύει ο αρχισυντάκτης της Deutsche Welle Μαρκ Κοχ.

 

Δέκα χρόνια μετά, μοιάζει σαν μην έχει αλλάξει τίποτα. Οι ΗΠΑ θεωρούνται υπεύθυνες για όλα τα δεινά αυτού του κόσμου. Και η Γερμανία ασχολείται με τα του οίκου της. Μια μικρή εξαίρεση ήταν η δημόσια αγανάκτηση για την επιχείρηση των Αμερικανών, κατά την οποία σκοτώθηκε ο ηγέτης της Αλ Κάιντα Οσάμα Μπιν Λάντεν. Δέκα χρόνια μετά την χειρότερη τρομοκρατική ενέργεια στην ιστορία κυκλοφορούν βιβλία που επιχειρούν να αποδείξουν επιστημονικά ότι η 11^η Σεπτεμβρίου δεν υπήρξε μια μέρα που άλλαξε τον κόσμο. Τέτοιες ανώφελες προσπάθειες να υποβιβαστεί μια ασύλληπτη για τα ανθρώπινα μέτρα και σταθμά τραγωδία σε ένα κοινό ιστορικό συμβάν είναι ενδεχομένως από ψυχολογική άποψη κατανοητές. Πολιτικά όμως είναι λανθασμένες και ηθικά απαράδεκτες. Και αυτό επειδή η 11^η Σεπτεμβρίου του 2001 άλλαξε τον κόσμο όπως καμία άλλη μέρα των τελευταίων δεκαετιών. Υπάρχει ένα Πριν και ένα Μετά. Η ημερομηνία αυτή αποτελεί τομή, που ανέτρεψε αντιλήψεις, πιστεύω, τρόπους σκέψης, πολιτικές θεωρίες και εκτιμήσεις. Πολλά από τα κενά που δημιουργήθηκαν έτσι δεν έχουν μέχρι σήμερα αναπληρωθεί.

 

Ο αρχισυντάκτης της DW, Μαρκ ΚοχΌλα αυτά ισχύουν κυρίως για τη Δύση: Την περασμένη δεκαετία ο δυτικός κόσμος προτίμησε πολλές φορές να στείλει εκ των προτέρων μηνύματα κατανόησης αντί να παρουσιάσει σαφή σχέδια και κατάλληλες απαντήσεις στις προκλήσεις που θέτουν η ισλαμική τρομοκρατία και οι υποστηρικτές της. Ένα παράλογο παράδειγμα ήταν η φοβισμένη αντίδραση σε μερικά κακοσχεδιασμένα σκίτσα για τον προφήτη Μωάμεθ. Όμως ακόμα και αυτό το παράδειγμα ωχριά μπροστά στη δημόσια συζήτηση στη Γερμανία, αν ο θάνατος ενός δολοφόνου όπως ο Οσάμα Μπιν Λάντεν, στο όνομα του οποίου γίνεται κατάχρηση της κουλτούρας και της θρησκείας του Ισλάμ, συνάδει με το διεθνές δίκαιο.

 

Τέτοιες συζητήσεις δείχνουν πόσο οι επιθέσεις της 11^ης Σεπτεμβρίου του 2001 έχουν συγκλονίσει το σύστημα αξιών της Δύσης. Ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος, που σίγουρα δεν ανήκει στους καλύτερους προέδρους των ΗΠΑ, δήλωσε δυο μέρες μετά τις επιθέσεις: «Θα υπερασπιστούμε την ελευθερία και ό, τι είναι σωστό και δίκαιο». Αυτή η απλή, αλλά καθοριστική πρόταση έχει πλέον περάσει στην αφάνεια συγκρινόμενη με τη δικαιολογημένη κατά τα άλλα αγανάκτηση για το Γκουαντάναμο, το Αμπου Γκράιμπ και τους χιλιάδες νεκρούς που άφησε πίσω του ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας. Η αρχική σαφήνεια της θέσης του έχει σήμερα λεκιαστεί. Αυτό δεν αποτελεί χλεύη μόνο για τα θύματα της 11^ης Σεπτεμβρίου που έπρεπε να επιλέξουν μεταξύ της πύρινης λαίλαπας και της πτώσης από 400 μέτρα ύψος. Σε τελική ανάλυση αντιστρέφει τους ρόλους θυτών και θυμάτων.

 

Εκτός οπτικού πεδίου έχουν τεθεί και οι χειροπιαστές και –ευελπιστούμε- μη αντιστρέψιμες  συνέπειες από τη δήλωση Μπους: Ότι το Αφγανιστάν δεν είναι πλέον βορά μιας ομάδας φανατικών ενός θεοκρατικού συστήματος, που περιφρονούν τα ανθρώπινα δικαιώματα. 
Ότι το Ιράκ έχει γλιτώσει από ένα δικτάτορα και ότι βρίσκεται στο δρόμο προς τη δημοκρατία. Και ότι οι εξεγέρσεις στον αραβικό κόσμο είναι σε τελική ανάλυση το αποτέλεσμα ενός ξεκάθαρου και επαναλαμβανόμενου πιστεύω στη Δημοκρατία και την Ελευθερία.

 

Η τρομοκρατία αντίθετα δεν πρέπει ποτέ να γίνει αποδεκτή όποια μορφή κι αν έχει. Ούτε και ως «μια άλλη έκφραση της βίας», όπως ερμηνεύεται κάποιες φορές λανθασμένα από ανθρώπους με αμφίβολη κατανόηση. Ο φάκελος-αφιέρωμα στην 11^ηΣεπτεμβρίου της Deutsche Welle το αποδεικνύει αυτό σε όλες του τις εκφάνσεις: Στα ρεπορτάζ για μεμονωμένους ανθρώπους, για ολόκληρες περιοχές, αλλά και για τις προοπτικές για όλους μας 10 χρόνια μετά την 11^η Σεπτεμβρίου. Μιας ημέρας που άλλαξε τον κόσμο.

 

Marc Koch

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος

Υπεύθυνος Σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου

 

 

dw