Διαστάσεις | 24.07.2010

Ενέσεις επιβίωσης. Σωτήρια τα εμβάσματα των μεταναστών

Σε δύσκολους καιρους τα εμβάσματα των οικονομικών μεταναστών στις πατρίδες τους υποκαθιστούν τις κοινωνικές παροχές. Ωστόσο, οι επενδύσεις των μεταναστών σκοντάφτουν στη διαφθορά και την κακοδιαχείριση

Σε περιόδους οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης οι φτωχιές χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου χρειάζονται τα χρήματα που στέλνουν οι μετανάστες. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα τα εμβάσματά σε μέλη οικογενειών τους και σε χώρες όπως η Μολδαβία ή το Τατζικιστάν αντιπροσωπεύουν το 1/3 του συνολικού ακαθάριστου εθνικού προϊόντος. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα τη χρονιά της κρίσης το ποσό των εμβασμάτων μειώθηκε κατά 1/5 σε σύγκριση με προηγούμενες χρονιές. Οι αιτίες μπορεί να είναι πολλές. Είτε ότι οι μετανάστες κέρδισαν λιγότερα, είτε ότι έμειναν άνεργοι. Ένα νέο κύμα εμβασμάτων περιμένουμε από τις Βαλκανικές χώρες. Φαίνεται ότι πολλοί που ζουν στο εξωτερικό τολμούν να επενδύουν στη χώρα τους. Για να δούμε έναν από αυτούς

Από αγάπη για την πατρίδα

Το μικρό αεροσκάφος με τα χρώματα της σερβικής σημαίας παίρνει την τελευταία ευθεία για την απογείωση. Σηκώνεται στον αέρα και μετά από μερικά ακροβατικά νούμερα προσγειώνεται στο γρασίδι λίγα λεπτά αργότερα. Από μέσα βγαίνει ο Μίλοραντ Μάτιτς. 37 χρονών, πιλότος και ιδιοκτήτης του αεροσκάφους. Και όχι μόνο. Κατέχει μια ολόκληρη αεροπορική βιομηχανία, στην ιδιαίτερα πατρίδα του, την πόλη Κράγιεβο, 180 χιλιόμετρα νότια του Βελιγραδίου, που ίδρυσε πριν από 3 χρόνια. Στις τεράστιες αίθουσες της Aero East Space, όπως ονομάζεται, εργάζονται σήμερα 25 μηχανικοί και μηχανολόγοι. Το κεφάλαιο προέρχεται από τις οικονομίες του στην Ιταλία και τη Γερμανία. Το know how είναι ιταλικό και τσεχικό. Πριν από 20 χρόνια, επειδή η οικογένεια του ήταν στα όρια της φτώχειας, μετανάστευσε στη Δύση. Η πρώτη του δουλειά ήταν εργάτης οικοδομών στην Β. Ιταλία και αργότερα άνοιξε τη δική του επιχείρηση, μια οικοδομική εταιρεία στη νότια Γερμανία. Ο Μίλοραντ κέρδισε τόσα πολλά που μπόρεσε να κάνει πραγματικότητα ένα παιδικό του όνειρο, να μάθει να πετά. Μετά γύρισε στη Σερβία. «Όποιος ζει στο εξωτερικό νοιώθει πιο πατριώτης» λέει. «Όταν ζει στη χώρα του δεν του λείπει. Όποιος όμως φεύγει, κάτι τον τραβά προς τα πίσω, νοιώθει αυτόν τον πόνο της πατρίδας».

Επένδυσα στη χώρα του από αγάπη, λέει σήμερα ο Μίλοραντ Μάτιτς. Και από αγάπη για τους συμπατριώτες του, βοήθησε όντας στο εξωτερικό οικογένεια και φίλους, όπως κι άλλους Σέρβους, στην Ιταλία, την Αυστρία ή την Ελβετία. «Πόσοι άνθρωποι της διασποράς βοηθούν συμπατριώτες τους»; αναρωτιέται. «Πολλοί. Στέλνουν χρήματα. Πολλές οικογένειες δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν χωρίς αυτά τα εμβάσματα. Ο κάθε μετανάστης φέρνει λεφτά ή προσπαθεί να χτίσει κάτι στην πατρίδα του».

Παντού στη Σερβία, το Κοσσυφοπέδιο ή την Αλβανία, ακόμη και σε απομεμακρυσμένα χωριά στα Βαλκάνια μπορεί. κανείς να δει νέες οικοδομές. Σπίτια για ολόκληρη την οικογένεια χτισμένα από χρήματα που έστειλαν οι μετανάστες.

Ανάμεσα στην καρδιά και τη λογική

Ο Μαρκο Μοντοβανέλι, επικεφαλής στα γραφεία της Παγκόσμιας Τράπεζας στο Σαράγιεβο μας λέει: «Υποθέτουμε ότι τα περισσότερα εμβάσματα πηγαίνουν στις πιο φτωχές οικογένειες, σε αυτές που έχουν και την περισσότερη ανάγκη. Με το να στέλνουν χρήματα στην πατρίδα τους οι μετανάστες αναλαμβάνουν το ρόλο ενός κοινωνικού δικτύου προστασίας».

Στη Βοσνία Ερζεγοβίνη τα εμβάσματα των οικονομικών μεταναστών, που αντιπροσωπεύουν το 15% του ΑΕΠ, πέρυσι ξεπέρασαν το ποσό των 2,5 δις δολαρίων. Αλλά σε περιόδους παγκόσμιας κρίσης οι ασθενείς και οι φτωχοί νοιώθουν τις επιπτώσεις περισσότερο από άλλους. Τα οικονομικά και κοινωνικά συστήματα πολλών φτωχών χωρών θα κατέρρεαν, αν δεν υπήρχαν τα χρήματα των οικονομικών μεταναστών, προειδοποιεί η Παγκόσμια Τράπεζα. Αν και το 2009 το συνολικό ποσό μειώθηκε κατά 20% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Στη Βοσνία το ύψος των εμβασμάτων μειώθηκε κατά μισό δις δολάρια, προς την Αλβανία η μείωση ήταν της τάξης των 200 εκατομ. Δολαρίων. Μόνο στην π ΓΔ της Μακεδονίας και τη Σερβία η κατάσταση παρέμεινε ως είχε, η κρίση δεν φαίνεται να άγγιξε τις δυο αυτές χώρες. Από το 2004, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα τα εμβάσματα των οικονομικών μεταναστών έφτασαν τα 30 δις δολάρια. Η κυβέρνηση του Βελιγραδίου ενθαρρύνει τους πολίτες που εργάζονται στο εξωτερικό να κάνουν επενδύσεις στη χώρα τους. Το μεγαλύτερο εμπόδιο όμως είναι η διαφθορά και ο νεποτισμός. Γι αυτό οι μετανάστες θα πρέπει συνεχώς να ισορροπούν ανάμεσα σε αυτό που λέει η καρδιά τους και η λογική.

Filip Stankovic/Ειρήνη Αναστασοπούλου

Επιμέλεια Σύνταξης Σπύρος Μοσκόβου

dw