GERASIMOS STAMATATOS
11/13/07 05:41 AM
Tuesday, November 13, 2007
Σταματάτος Γεράσιμοςενας γρανίτης της Ελληνικής γλώσσας απο τον Ατρόμητο κεφαλονιάς

13/11/2007

Το πρώτον έντυπον «Βιβλίον του Ορθού Λόγου, Βεβαίωσις Καλούμενον»

Παρουσίασις ιστορικού βιβλίου του Letterio Augliera
1 Νοεμβρίου 2007, Κοργιαλένειος Βιβλιοθήκη
Από τον Γεράσιμον Ι. Σταματάτον
Η παρέμβαση του ομιλούντος, κατά την σημερινήν παρουσίασιν, της εκδόσεως εις την ελληνικήν, του έργου του οτρηρού, υπευθύνου-επιστήμονος, και ιστορικού συγγραφέως, κ. Λ. Αουλιέρα, υπό τον διασαφηνιστικόν τίτλον: «Το τυπογραφείο του Νικοδήμου Μεταξά, πρώτου εκδότη ελληνικών κειμένων στην ορθόδοξη Ανατολή», προηγουμένου του κυρίως τίτλου του:, «Βιβλία, πολιτική, θρησκεία στην Ανατολή τον 17ο αιώνα», σκοπόν έχει την έκφρασιν του υποφαινομένου, της ευγνωμοσύνης, του θαυμασμού και των ενθέρμων ευχαριστιών του, προς τον παριστάμενον αξιότιμον συγγραφέα, ο οποίος ιδιαιτέρως μας τιμά απόψε, διά της παρουσίας του, συνοδευόμενος παρά των εριτίμων κυριών, συζύγου του Λάουρα και θυγατρός του Κιάρα, ο οποίος μοχθήσας, εις επιπόνους αρχειακάς ερεύνας, εις το Αρχείον της Βενετίας κυρίως, και εντρυφήσας εις μελέτας, της υπαρχούσης βιβλιογραφίας, συνέγραψε το προκείμενον ιστορικόν έργον του.
Δι’ αυτού αποδεικνύεται ότι ο Αρχιεπίσκοπος Κεφαλληνίας Ζακύνθου και Ιθάκης Νικόδημος Β΄ ο Μεταξάς (1585/29-3-1646) αφ’ ενός μεν ελειτούργησε το πρώτον τυπογραφείον του, εις ολόκληρον την Ανατολήν, ελληνικών κειμένων, αφ’ ετέρου δε εξετύπωσε το πρώτον ελληνικόν βιβλίον, υπό τον τίτλον «βιβλίον του ορθού Λόγου βεβαίωσις καλούμενον», μετά τον Ιωάννην Γουτεμβέργιον (1400-1460).
Ομολογώ ότι ο τίτλος του ανωτέρω: «Βιβλίον του Ορθού Λόγου, βεβαίωσις καλούμενον» επαναφέρει εις την μνήμην, την χρηστικήν και εννοιολογικήν ρήσιν περί βιβλίου, του Πλουτάρχου (έργον περί παίδων αγωγής 10Β): «Οργανον της παιδείας η χρήσις βιβλίου εστί, και από πηγής την επιστήμην τηρείν συμβέβηκεν» δηλονότι (Όργανο της μορφώσεως, είναι η χρήση του βιβλίου, και απ’ αυτό, σαν από άμεση πηγή, διαφωτίζεται η επιστήμη) εντεύθεν δε και η βαθυτάτη ευγνωμοσύνη της Νήσου μας και των κατοίκων της προς το πρόσωπόν σας φίλτατε κ. Αουλιέρα.
Το βιβλίον τούτο, προϊόν πολλών κειμενογράφων αποτελεί, το πρωτογενές βιβλιακόν στοιχείον, περί της βιογραφίας, της προσωπικότητος και της πρώτης υμνογραφίας του Αγίου Γερασίμου Νοταρά, αποκληθέντος Πολιούχου της Νήσου μας.
Οθεν, συνεπεία τούτου παρακαλώ να μου συγχωρήσετε, καταχρώμενος ίσως του χρόνου σας, κυρίαι και κύριοι, να παραθέσω, αφ’ ενός τα περιεχόμενα του ιστορικού τούτου βιβλίου, μετά των στοιχείων των Συγγραφέων του, αφ’ ετέρου δε, τα όμοια του υμνογραφήσαντος τον Αγιον Γεράσιμον, μετά την ανακήρυξίν του εις Αγιον, παρά του Ιερομάρτυρος Οικουμενικού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Κυρίλλου του Λουκάρεως (1572-1638) διά του από μηνός Ιουλίου 1622, Συγιλίου του.
Τα περιεχόμενά του είναι:
1) Η από του έτους 1625 επιστολή του Παϊσίου Μεταξά (λογίου ιερομονάχου της 17εκατονταετηρίδος) αφιερωτική προς τον Θεόφιλον Κορυδαλλέα του «φυλλαδίου» «υπέρ τούτου του πατρός, τον ευσεβή και απηκριβωμένον βίον» ιστορούντος, δηλονότι (του Γερασίμου Νοταρά).
2) Η αχρονολόγητος επιστολή, του «Θεοφιλεστάτου πρώην Μαΐνης Ιερεμίου», ο οποίος γεννηθείς εν Ληξουρίω, διετέλεσεν Επίσκοπος Ελους και Μαΐνης από της οποίας παραιτηθείς, εγκατεστάθη εις την Μονήν των Ομαλών, από του έτους 1596, εκλεγείς εις ηγούμενον ταύτης, (1603-1645) υπέρ της οποίας «προσήλωσε» πολλά κτήματά του εις Λειβαθώ και Κατωγή (Ληξουρίου), την εν Παλική οικίαν αυτού, ως και τα ελαιοστάσια της μητρός αυτού εν Ελιώ , εις γηραλέαν δε και εκείνος ηλικίαν εληλακώς, μετέστη, μετά το έτος 1652, εις Κύριον.
Η ανωτέρω επιστολή αναφέρεται προς τον Οικ. Πατριάρχην Κύριλλον, εις την οποίαν βεβαιούνται, τά κατά τον βίον του Πατρός Γερασίμου εκ Τρικκάλων Πελοποννήσου «ορμωμένου», τυχόντος γονέων «ουχ ήττον την ευσέβειαν ευγενών, ή το γένος και πλουσίων αρκούντως ….», συνεχίζει δε «Εις γηραλαίαν δε ήδη πεφθακώς ηλικίαν, καθ’ εαυτόν μονάσαι ηθέλησε. Διό ευρών τινα ναόν πεπαλαιομένον, εν τινι τόπω Ομαλά καλουμένω, ανήγειρε τούτον, και εκ βάθρων ανεκαίνισε, και εις διαγωγήν ιδίαν, ωκοδόμησεν. Αλλ’ οι εν ταύτη τη νήσω προέχοντες, (δηλαδή οι κοινωνικοί άρχοντες), γνώντες την του ανδρός αρετήν, ηνάγκασαν αυτόν, αποδεχθήναι τας εκείνων θυγατέρας, όσαι δηλαδή την μοναδικήν πολιτείαν ησπάζοντο, και θεαρέστως βιούν προείλοντο. Εδέχθη το τοιούτον βάρος, εις ψυχικήν ωφέλειαν ο πατήρ, και συνήχθησαν το πρώτον τιναί, ας και διετέλεσε διδάσκων, την μοναδικήν και αγγελικήν πολιτείαν, χρόνους ουκ ολίγους. Ούτος ο άγιος πατήρ διετέλεσε χρόνους τριάκοντα, και εν τη ωκοδομηθείση παρ’ αυτού μονή, και εν άλλω τόπω, άρτου το σύνολον μη γευσάμενος, αλλά διέζει οσπρίοις μόνον, ολίγω ύδατι βεβρεγμένοις, και συνεχώς δακρύοις, και προσευχαίς, και αγρυπνίαις, εαυτόν καθήγνιζε… επακολουθεί δε ο Ιερεμίας «Πιστεύεται βεβαίως παρά πάσι τοις ενταύθα χριστιανοίς, διαφυλαχθήναι την νήσον ταύτην αναιχμαλώτιστον, εν τω καιρώ της των Αγαρηνών μάχης (δηλαδή κατά την ναυμαχίαν της Ναυπάκτου 7 Οκτωβρίου 1571), διά προσευχής τού αυτού πατρός. Τα δε, μετά τον θάνατον αυτού θαύματα, ει έστι τις, εκ ταύτης της Νήσου, ος μη μετέλαβεν εκ τούτων, ή τις των εκείνου συγγενών, γέγονεν όμως θεατής πολλών θαυμάτων…..». και επιλέγει ο Μαίνης «Εκοιμήθη δε ούτος ο όσιος εν έτει της ενσάρκου οικονομίας του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού αφοθ (1579), Αυγούστου δεκάτη πέμπτη. Επειδή δε, ην αδύνατον κρύπτεσθαι η του αγίου αρετή, διά τούτο, μετά τον αυτού θάνατον, ηβουλήθησαν ποιήσαι ανακομιδήν του λειψάνου, ήτις και γέγονε, παρά του εξάρχου, του τότε τον θρόνον της βασιλευούσης πόλεως διϊθύνοντος κυρίου Ιερεμίου, κανονικώς και νομίμως, εν έτει αφπα (1581). Αλλ’ επειδή, πολλοί των εναντίων προς κατηγορίαν της εκκλησίας ημών κινούμενοι, ελάλουν ασέβειαν, ηναγκάσθημεν, προσταγή του μακαρίτου Φιλαδελφείας κυρίου Γαβριήλ, αύθις ενταφιάσαι, ο, και γέγονεν, εάσαντες το ιερόν εκείνο λείψανον εν τη γη, μέχρι της, του Φιλαδελφείας διορίας,και πάλιν δευτέραν ποιήσαντες ανακομιδήν, εύρομεν το αυτό λείψανον ακέραιον, πάσαν ευωδίαν εκπέμπον και ιάματα. Έμεινε δε εν τη γη το, του αγίου λείψανον, και πρώτον, και ύστερον, χρόνους δύο, και μήνας οκτώ»
Η ανωτέρω επιστολή φέρει τας υπογραφάς όχι του αποστολέως αλλά του ταπεινού Επισκόπου Κεφαλληνίας και Ζακύνθου Παχωμίου (1610-1622) και άλλων δέκα τεσσάρων μαρτύρων και μαθητών του Αγίου, υποτίθεται δε ότι συνετάχθη μετά την δευτέραν ανακομιδήν του λειψάνου του Αγίου, το έτος 1581 περίπου.
3) Αναστασίου του Αγιωτάτου πατριάρχου Αντιοχείας και Κυρίλλου «έκθεσις σύντομος της ορθοδόξου πίστεως» και
4) «Κανών»: ήτοι ασματική Ακολουθία της 20 Οκτωβρίου, επί τη μνήμη «του οσίου και Θεοφόρου Πατρός ημών Γερασίμου του νέου ασκητού του εν τη νήσω Κεφαλληνίας».
Ο κανών ούτος εξεπονήθη υπό του λογίου Ιερομονάχου Μητροφάνους του Ναυπλιέως, ο οποίος συμπεριλαμβάνετο, μεταξύ των εκλεκτών συνεργατών του Νικοδήμου Μεταξά, κατά την αρχιεπισκοπικήν, εν Κεφαλληνία και τυπογραφικήν δραστηριότητά του, ζήσας εν τη Μονή των Ομαλών, ένθα και απέθανε.
Εκ των ως άνω, δημιουργείται πρόβλημα, προς περαιτέρω έρευναν, εκ του το ό,τι, ενώ ο βιολογικός θάνατος του ιερομονάχου Γερασίμου Νοταρά επήλθε την 15 Αυγούστου 1579, συνετελέσθη η αγιοποίησις αυτού, μετά παρέλευσιν 43 ολοκλήρων ετών, δηλαδή τον Ιούλιον του 1622, ως αναγράφεται, εις το διασωζόμενον ήδη, εις την Μονήν Ομαλών οικείον Πατριαρχικόν Συγγίλιον. Το Συγγίλιον τούτο, χάριν της ιστορίας, μετεφέρθη εκεί, παρά του τότε Μητροπολίτου Κεφαλληνίας Γερμανού του Ρουμπάνη (1934-1951), μετά την απελευθέρωσιν της νήσου μας από τους κατακτητάς Ιταλούς και Γερμανούς (Σεπτέμβριος 1944) και ο οποίος επένδυσε δι’ αργυράς επενδύσεως το κουβούκλιον, εντός του οποίου περικλείεται η αργυρά λάρναξ η φέρουσα το λείψανον του Αγίου Γερασίμου. Ο αυτός επίσης ήτο και ο πρώτος εκδότης εκκλησιαστικού περιοδικού, υπό τον τίτλον «ο Αγιος Γεράσιμος» 1937 (;) επανεφέρας υπό την κυριότητα της Ι. Μητροπόλεως Κεφαλληνίας, το κτιριακόν συγκρότημα της παλαιάς Επισκοπής Μεταξάτων, οικοδομηθέν παρά του Νικοδήμου Μεταξά (1591-1601), επανοικοδομηθέν δε, λόγω των σεισμών του έτους 1630 παρά του Νικοδήμου του Β (1585-1647), (ανεψιού του πρώτου) μετά του Ναού της, επ’ ονόματι του Αγίου Νικολάου (ως αναγράφεται εις την μαρμαρίνην πλάκα του Ναού του έτους 1642). Πέραν δε τούτων ο Γερμανός Β. Ρουμπάνης κατώρθωσε ώστε να ενταχθή κείμενόν του ως κεφάλαιον ΙΣΤ εις τον Νόμον 2200/1940 (ΦΕΚ Α/42/1940) με τίτλον «Περί ναών και εφημερίων της Επτανήσου», θεσπίσαν, διά πρώτην φοράν, το μεν την υπαγωγήν των Ναών της Επτανήσου, υπό την εποπτείαν των οικείων Μητροπολιτών, το δε την υποχρέωσιν εις το ΤΑΚΕ παροχής χρηματικού μηνιαίου βοηθήματος, διά πρώτην φοράν εις έκαστον εφημέριον εκ δρχ. 500.
Εντεύθεν και η νοητική υπόκλησις του ομιλούντος, προς τας Ιεράς σκιάς των αδελφών κατά πνεύμα προσωπικοτήτων, του τε Κυρίλλου του Λουκάρεως και του Συμπατριώτου και «προμηθεϊκού» φωτιστού μας, του Νικοδήμου Μεταξά, του Ιερεμίου Κατσαϊτη, μετά των άλλων Συνεργατών των, των οποίων τα ονόματα αναφέρονται, εις το έργον του κ. Αουλιέρα .
Η ελαχιστοτάτη του υποφαινομένου συμβολή, προς μετάφρασιν και έκδοσιν του έργου, εις την ελληνικήν, θα διεγράφετο ενδεχομένως, αν δεν υπήρχε κατ’ αρχήν ο εξαίρετος μακαριστός φίλος και συμπατριώτης Γεράσιμος Κ. Αποστολάτος, ο οποίος πρώτος αντεπεκρίθη, εις την αχάριστον προσπάθειαν της επαιτείας μου, και ο οποίος απήλθε του κόσμου τούτου, πικραμένος, μη δυνηθείς, να ίδη υλοποιουμένην την προσπάθειάν του, καταβαλών μάλιστα και την χρηματικήν προκαταβολήν του. Είη αιωνία η μνήμη του.
Η ταπεινή επαναλαμβάνεται, αλλά πολυχρόνιος προσπάθεια του ομιλούντος, λόγω της προσωπικής οικονομικής του αδυναμίας, ήρχισεν από του έτους 1995, ότε, εδέχθη το πρώτον αφετηριακόν ερέθισμα, της απ’ ευθείας πληροφορήσεως του, παρά του εκλεκτού Συγγραφέως κ. Λ. Αουλιέρα, διά της από 10 Νοεμβρίου 1995 ιδιογράφου, εις άψογον ελληνικήν γραφήν, επιστολής του, εις την οποίαν αντεπεκρίθην, δια της απαντητικής μου ομοίας από 22 Νοεμβρίου 1995.
Κατά συνέπειαν ευχαριστώ την Τ.Ε.Δ.Κ.ΚΙ., εν τω προσώπω του τέως προέδρου της Δημάρχου Αργοστολίου, και αγαπητού κ. Μάκη Φόρτε, ο οποίος απεδέχθη, επί τέλους, την μακράν και τεκμηριωμένην επιστολήν μου της 5 Αυγούστου 2004, ημέραν μεταφοράς της ολυμπιακής φλόγας εις την Νήσον μας, διά την περαιτέρω χρηματοδότησιν της διακοπείσης ως άνω μεταφράσεως και εκδόσεως του έργου, μετά του αγαπητού κ. Νίκου Φραντζή, τέως Δημάρχου Λειβαθούς, εις την έδραν του οποίου εγεννήθη ο Νικόδημος Μεταξάς, ταφείς εις το χωρίον του Κεραμιαίας, ως και τον νυν διάδοχόν του κ. Θεόφιλον Μιχαλάτον, καθώς και τον αγαπητόν επίσης κ. Σπυρίδωνα Ματιάτον, εξακολουθητικώς δε επί έτη εκλεγόμενον Προέδρον της Κοινότητος Ομαλών, όπου ευρίσκεται η ομώνυμος Μονή, ήδη επ’ ονόματι του Αγίου Γερασίμου, μετά του Σκήνους του, ως και τον νυν Πρόεδρον της ΤΕΔΚΚ Δήμαρχον Πυλάρου και αγαπητόν κ. Μάρκον Κοτσιλίνην, ο οποίος και ωργάνωσε την παρούσαν εκδήλωσιν, ευχόμενος εις άπαντας, όπως συνεχίζωσι να «προϊστανται» ομοίων πολιτιστικών έργων, πέραν των κυρίως δραστηριοτήτων και καθηκόντων των, υπέρ της φιλτάτης Νήσου μας, και των κατοίκων της, καθ’ όλον τον χρόνον του επί γης βίου των, μεστοί υγείας και δραστηριότητος.
Τας αυτάς ευχαριστίας απευθύνω προς τον κ. Στάθην Μπιρτάχαν, διά την επιτυχή μετάφρασίν του, εις την ελληνικήν του έργου, καθώς και εις τον φίλον ιστορικόν κ. Νίκον Μοσχονάν, διά την υπεύθυνον επιστημονικήν, «μετά φιλοκαλίας», εποπτείαν του έργου.
Σε σας δε αξιότιμε ιστορικέ συγγραφέα, φίλτατε δε κ. Αουλιέρα, σας απευθύνω και αύθις τά, εκ βαθέων συγχαρητήριά μου, και την ειλικρινή ευγνωμοσύνην μου, διά το ό,τι ηυτύχησα, να γίνω ταπεινός συνεργάτης σας, εις την ελληνικήν μετάφρασιν και έκδοσιν του αποκαλυπτικού ιστορικού έργου σας, του τιμώντος την Κεφαλληνίαν, την Ελλάδα και την επιστήμην, ευχόμενος ολοψύχως, «υγίειαν και νουν», μεθ’ ολοκλήρου της οικογενείας σας, ίνα συνεχίζητε επιτυχώς και επαξίως, τον ερευνητικόν και ιστορικόν μόχθον σας, υπέρ της επιστήμης, του επί γης, σκεπτομένου ανθρώπου.
Επίσης σας Σεβασμιώτατε ευχαριστώ δια την τιμητικήν παρουσίαν σας, αλλά κυρίως ως άξιον διάδοχον των προκατόχων σας Νικοδήμου του Β Μεταξά και Γερμανού Β του Ρουμπάνη, ως προς την διακίνησιν του βιβλίου και την ηλεκτρονικήν διάδοσιν του Λόγου του Θεού «ο οποίος ου δεδεται» – και όχι μόνον- με την, διά πρώτην φοράν, εγκατάστασιν εκκλησιαστικού Βιβλιοπωλείου και παραρτήματος ραδιοφωνικού σταθμού της Εκκλησίας της Ελλάδος, εις την Νήσον μας, ευχόμενός σας παν από Θεού αγαθόν.
Πάντας δε σας, κυρίαι και κύριοι, που μας τιμάτε απόψε, με την υψηλήν διακριτικήν παρουσία σας, σας ευχαριστώ από καρδιάς θερμώς.
Παραλλήλως και εκ βαθέων ευχαριστώ τους κυρίους ιδιοκτήτας των τηλεοπτικών σταθμών της Νήσου μας, οι οποίοι, αποδεχθέντες παράκλησίν μου καλύπτουν τηλεοπτικώς την ιστορικήν εκδήλωσιν ταύτην.
Γεράσιμος Ι. Σταματάτος
Γ. Βεργωτή 26
281 00 Αργοστόλιον

Posted by lornion at 3:26 AM

1 comments:

lornion said...

Ενας γρανίτης της ελληνικής γλώσσας ,αισθανεσαι αγαλλίαση σαν τύχει να τον ακούς.
November 13, 2007 3:55 AM

--------------------
Lornion
http://lornion.blogspot.com