Sunday, March 29, 2009
Saturday, March 28, 2009
Πολιτισμός | 27.03.2009
"Οι κούκοι της Βέλικα Χότσα"
Στο νοτιοδυτικό Κοσσυφοπέδιο βρίσκεται ένα μικρό χωριό, απομονωμένος σερβικός θύλακας μέσα στην αλβανική επικράτεια, με λίγα αμπέλια και σιταροχώραφα γύρω-γύρω, και μέσα στο χωριουδάκι δυο σημαντικά σημεία: το σπίτι του παπά και ένα κοντέινερ χωρίς παράθυρα, όπου μαζεύονται οι τρεις γέροι της κοινότητας και ψήνουν κοτόπουλο και τα κουτσοπίνουν και τα λένε. Και λέει ο ένας που είναι νεφροπαθής: «Ξέρεις πώς με προσέχει η Τουρκάλα γιατρός στο νοσοκομείο που πάω κάθε εβδομάδα στην αλβανική πόλη;» Και του λέει ο άλλος: «Εμ, βέβαια οι Τούρκοι έχουν παράδοση στο να κυβερνούν, οι Αλβανοί καθόλου». Και το κοντέινερ το λένε Ραμπουγιέ, όπως τον γαλλικό πύργο έξω από το Παρίσι όπου τον Φεβρουάριο του 1999 έγιναν και απέτυχαν οι ειρηνευτικές συνομιλίες για τη μικρή Γιουγκοσλαβία. Στο Ραμπουγιέ του Κοσσυφοπεδίου μας μεταφέρει 10 ακριβώς χρόνια μετά την έναρξη των νατοϊκών βομβαρδισμών ο συγγραφέας Πέτερ Χάντκε με ένα σύντομο οδοιπορικό που μόλις κυκλοφόρησε. Από τις αρχές της δεκαετίας του ενενήντα με μια σειρά πεζών ο Χάντκε αντιτάχθηκε στη δαιμονοποίηση αποκλειστικά και μόνο των Σέρβων για την τραγική διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Και δαιμονοποιήθηκε ο ίδιος δεόντως από πολλά ΜΜΕ ως λείκτης του αιμοσταγούς Μιλόσεβιτς. Ας είναι.
Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: Το Ραμπουγιέ έξω από το Παρίσι
Στο «Ραμπουγιέ» του Κοσσυφοπεδίου
Ο Χάντκε επισκέφθηκε πέρυσι τον Μάιο τη Βέλικα Χότσα και τώρα έχουμε στα χέρια μας τις δουλεμένες σημειώσεις του. Όχι, δεν πρόκειται για ένα κείμενο διεκτραγώδησης των σερβικών δεινών, δεν πρόκειται για μια απόπειρα να γραφεί η ιστορία αυτού του πολέμου, να στηλιτευθούν οι υπαίτιοι, τίποτα απ’ όλα αυτά. Πρόκειται για μια παράταξη εικόνων της σημερινής πραγματικότητας που καλούνται μόνες τους να μιλήσουν: τα άδεια μάτια των κοριτσιών που δεν κοιτάνε πουθενά στους φούρνους της Μιτρόβιτσα πολύ πρωί πριν καν μπουν μέσα οι πρώτοι πελάτες, το αθώο χαμόγελο με το οποίο η αλβανική νεολαία στον άλλο τομέα της Μιτρόβιτσα μοιράζει στους ξένους χάρτες της Μεγάλης Αλβανίας, ο παπα-Μιλένκο στη Βέλικα Χότσα που τον καιρό των βομβαρδισμών τα είχε χάσει και δεν λειτουργούσε και μιλούσε μόνο με τα ζώα στην αυλή, το τρομαγμένο άναυδο ανέκφραστο βλέμμα της Αλβανίδας γερόντισσας στο διπλανό αλβανικό χωριό.
Σήματα στην ξεραμένη λάσπη
Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: "Οι κούκοι της Βέλικα Χότσα"
Και κυρίως ο δρόμος, ο δρόμος που οδηγεί από το σερβικό στο αλβανικό χωριό, χορταριασμένος αλλά όχι απάτητος, εγκαταλελειμμένος αλλά γεμάτος μαρτυρίες, ο συγγραφέας σκύβει και ανακαλύπτει στην ξεραμένη λάσπη ίχνη από αυτοκίνητα που πέρναγαν κάποτε, ίχνη ποδιών, παπουτσιών, εδώ το ίχνος από ένα ματογυάλι που είχε πέσει, εκεί το χνάρι από μια βαλίτσα που είχαν ακουμπήσει για λίγο κάτω. Τι δηλοί αυτός ο δρόμος; Ζωή, κοινή ζωή, φυσιολογική ροή, που πάγωσε, αναιρέθηκε, έσβησε, δέκα χρόνια μετά τους βομβαρδισμούς. Ο Χάντκε ψάχνει και το μόνο που βρίσκει είναι σημάδια μιας κοινής ζωής που την αρνήθηκαν οι ίδιοι οι άνθρωποι. Το οδοιπορικό λέγεται «Οι κούκοι της Βέλικα Χότσα»: ναι, το μόνο που ακούς εκεί είναι οι κούκοι, πολλοί κούκοι, πολλά στριγκά κελαηδήματα. Ο κούκος μοναχικό και αλλοπρόσαλλο πουλί, μίζερο. Έτσι και οι άνθρωποι σ’ αυτή την περιοχή δέκα χρόνια μετά τους βομβαρδισμούς: ο καθένας μοναχικά λέει το δικό του στριγκό τραγούδι και η ζωή ξεχαρβαλωμένη, λειψή, ένας κόμπος στον λαιμό.
Σπύρος Μοσκόβου
Wednesday, March 25, 2009
Το θαύμα του 1821 Tου Aντωνη Kαρκαγιαννη Κάθε φορά που σκέφτομαι την Επανάσταση του 1821, νομίζω πως τότε έγινε ένα θαύμα: Μια ασήμαντη επαρχία της απέραντης και κραταιάς οθωμανικής αυτοκρατορίας, ουσιαστικά η Πελοπόννησος, η Στερεά και τα Νησιά, ξεσηκώθηκε, επαναστάτησε, αγωνίσθηκε επί οκτώ χρόνια και τελικά κατάφερε να γίνει κράτος, το οποίο επιβιώνει έως σήμερα, περίπου δύο αιώνες τώρα. Αν ζούσα τότε και με ρωτούσαν οι πλανόδιοι Φιλικοί, ασήμαντοι και αυτοί και φτωχοπρόδρομοι, θα έλεγα ότι το εγχείρημα είναι απονενοημένο, ότι θα αποτύχει και θα καταστρέψει τη χώρα και τον λαό της. Αλλοτε πάλι, όταν τυχαίνει να διαβάσω βιβλία ξένων περιηγητών, που επισκέφθηκαν την Ελλάδα πριν από το 1821, στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα, αναρωτιέμαι: Μήπως δεν ήμασταν τόσο ασήμαντοι και τόσο ανήμποροι όσο μας επιβάλλει να δεχθούμε η συντριπτική για μας σύγκριση με τις υλικές δυνάμεις του αντιπάλου. Και στις μέρες μας παρόμοιες συγκρίσεις αποδεικνύονται εσφαλμένες. Εντελώς πρόσφατα, μόλις προχθές, άρχισα να διαβάζω τον «Ρήγα Βελεστινλή» του Γουντχάουζ (του γνωστού από την Κατοχή Κρις και μετέπειτα καθηγητού της Ιστορίας), εκδόσεις Παπαδήμα, αφιερωμένο μάλιστα στον εκλεκτό φιλόλογο και ιστορικό από τα Γιάννενα, τον Λέανδρο Βρανούση, «συμπολεμιστή στον πρόσφατο αγώνα για την ανεξαρτησία» (εννοεί την κατοχική Αντίσταση). Μεθοδικά, αναλύει πώς γεννήθηκε και πώς αναπτύχθηκε και πέρα από τα όρια της ασήμαντης οθωμανικής επαρχίας, σαν ένα ευρωπαϊκό κίνημα, η ιδέα της επανάστασης για την ελληνική ανεξαρτησία. Σας το συνιστώ... Φαίνεται πως δεν ήμασταν και τόσο ασήμαντοι και ανίσχυροι. Υπήρχε πρώτα εκείνη η μυστική «χημεία» ενός τόπου και ενός λαού. Μπορεί ο λαός να ήταν αγράμματος, ταπεινωμένος και αγνοημένος. Βρέθηκε, όμως, να ζει σ’ ένα τόπο με μεγάλη ιστορία, να αισθάνεται απόγονος ένδοξων προγόνων και προπαντός να μιλάει σχεδόν την ίδια γλώσσα με εκείνους. Ηταν σκλάβοι χριστιανοί και Ελληνες που μιλούσαν ελληνικά, την πανάρχαιη γλώσσα του πιο πλούσιου ώς τότε και πασίγνωστου πνευματικού έργου και της Χριστιανικής Εκκλησίας. Οι νεωτερικές αντιλήψεις για τη θρησκεία και την Εκκλησία όχι μόνο δεν εμποδίζουν, αντιθέτως επιβάλλουν να αναγνωρίσουμε ότι εκείνη την εποχή αποτελούσαν σταθερό σημείο αναφοράς, συσπείρωσης και οργάνωσης. Στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα μέσα από αυτή την αδιαμόρφωτη μάζα του λαού, άρχισαν να διαμορφώνονται μερικές επίλεκτες και δυναμικές ομάδες. Ηταν πρώτα οι έμποροι, οι βιοτέχνες και οι ναυτικοί. Οι πρώτοι Φιλικοί ήταν ασήμαντοι εμπορευόμενοι, ούτε καν έμποροι. Ο πατέρας του Ρήγα ήταν μεγάλος για την εποχή έμπορος και βιοτέχνης. Οι Οθωμανοί κατακτητές, εθισμένοι στην αρπαγή, ευτυχώς «περιφρονούσαν το εμπόριο και τη βιοτεχνία» (Γουντχάουζ). Οι έμποροι, οι βιοτέχνες και οι ναυτικοί άρχισαν να συσσωρεύουν πλούτο και δύναμη. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας, στην Πελοπόννησο, στα Νησιά, στην Ηπειρο, στη Θεσσαλία, στη Μακεδονία, άρχισαν να διαμορφώνονται κέντρα ανάπτυξης όμοια με εκείνα της Ευρώπης. Εκείνο που τους έλειπε ήταν το «εθνικό κράτος» να τα προστατεύσει και να εγγυηθεί τη συνέχειά τους. Δεν έφταναν οι έμποροι, οι ναυτικοί και ο πλούτος για να διαμορφώσουν την «άρχουσα τάξη» των σκλάβων, το εθνικό φρόνημα και την πολιτική της. Τολμηροί και εξωστρεφείς καθώς ήταν ταξίδευαν σε όλη την Ευρώπη, έστησαν πρακτορεία και ανθηρές παροικίες, γνώρισαν τις ευρωπαϊκές φιλελεύθερες ιδέες, καλλιέργησαν τα γράμματα και πολύ σύντομα, άρχισαν να περιβάλλονται από συγκροτημένη ελληνική διανόηση. Ηταν μια αναγέννηση και μια εποποιία που συντελέσθηκε 2-3 δεκαετίες πριν από την Επανάσταση. Αν πρέπει να αναζητήσουμε κάποιο θαύμα, εκεί θα το βρούμε./kathimerini. |
Friday, March 20, 2009
Πολιτισμός | 20.03.2009
Πλάτων και Γαύδος: γερμανικές εκμεταλλεύσεις ελληνικών κεφαλαίων
Τελικά ό τι και να γίνει τα γερμανικά βλέμματα στρέφονται στην Ελλάδα. Αναρχία στις χρηματοπιστωτικές αγορές και διαφαινόμενη οικονομική κρίση, οπότε θα έλεγε κανείς ότι οι σκεπτόμενοι άνθρωποι καταφεύγουν πάλι σε κλασσικά κείμενα, ξέρουμε για παράδειγμα ότι πολλοί ανατρέχουν πάλι στο Κεφάλαιο του Μαρξ για να δουν πώς αναλύει τις βάσεις του καπιταλισμού. Και όμως το τελευταίο τεύχος του ετήσιου περιοδικού θεωρητικών αναζητήσεων «Πολιτική Σκέψη» που εκδίδεται στο Βερολίνο, ξέρετε σε ποιο κεφαλαιώδες έργο είναι αφιερωμένο; Στους Νόμους του Πλάτωνα, το γεροντικό εκείνο και στριφνό πόνημα του αρχαίου φιλοσόφου, με τίτλο: « Η εξουσία των νόμων και η εξουσία του ανθρώπου». Κατάδυση λοιπόν στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία αναζητώντας το πώς είναι δυνατόν σε μια κοινωνία, σε μια πολιτεία οι νόμοι να θεραπεύουν ή να εξισορροπούν τις αδυναμίες του ανθρώπου, του πολίτη.
Ο ρεαλισμός της διαφήμισης …
Τελικά ό τι και να γίνει τα γερμανικά βλέμματα στρέφονται στην Ελλάδα. Ποικιλοτρόπως. Όχι μόνο στην αρχαία, αλλά και στη σύγχρονη που δεν παράγει πλέον σκέψη αλλά τουλάχιστον ψυχική ευφορία. Μια διαφήμιση αυτή την εβδομάδα στη λαϊκή εφημερίδα Bild. Αρχίζει τόσο ρεαλιστικά και ψύχραιμα όσο ίσως καμιά διαφήμιση. Απαριθμεί όλες τις αρνητικές ειδήσεις που καταφθάνουν από την Ελλάδα τους τελευταίους μήνες: πρωτοφανείς ταραχές στο κέντρο της Αθήνας τον Δεκέμβριο, η χώρα στο δόκανο της οικονομικής κρίσης, ο ελληνικός τουρισμός σε υποχώρηση. Και όμως, λέει η διαφήμιση που απευθύνεται στον απλό Γερμανό καταναλωτή, όλα αυτά τα προβλήματα εγκλείουν τη μοναδική ευκαιρία να γνωρίσει εδώ και τώρα τη χώρα των θεών. Γιατί τα προβλήματα αυτά ακριβώς ανάγκασαν τους Έλληνες ξενοδόχους να κατεβάσουν τις τιμές και τώρα ο Γερμανός τουρίστας καλό θα είναι να αρπάξει τις προσφορές αυτές, μέχρι και 40% φθηνότερες από το κανονικό. Και ποια νησιά προτείνει η διαφήμιση; Όχι τα κλασσικά θέρετρα, την Κρήτη, τη Μύκονο και τη Ρόδο, αλλά άγνωστες μορφονιές: τη Σκιάθο και την Πάρο, την Ικαρία και τη Γαύδο.
... και η εθνική συνέχεια
Τελικά ό τι και να γίνει τα γερμανικά βλέμματα στρέφονται στην Ελλάδα. Παραπονιόμαστε καμιά φορά που οι Γερμανοί είναι προσηλωμένοι στην αρχαιότητα και δεν βλέπουν την ελληνική συνέχεια, δεν βλέπουν το χθες μέσα στο δικό μας σήμερα. Τώρα τι συνέχεια κι τι ασυνέχεια; Μήπως το γερμανικό βλέμμα είναι σοφότερο και πρακτικότερο από τις όποιες δικές μας στενοχώριες; Παίρνει από την αρχαιότητα αυτό που αξίζει και το μελετά, ας πούμε τη φιλοσοφία και την πολιτική σκέψη, και το μελετά σημειωτέον εμβριθώς εδώ και 250 χρόνια, και από τη σημερινή Ελλάδα παίρνει πάλι αυτό που αξίζει, αυτό που του λείπει: λίγο φως, λίγη ανεμελιά, ένα γαρύφαλλο, την αποκάρωση του απομεσήμερου. Δεν τον νοιάζει αν εκείνο το παλιό οδήγησε σ’ αυτό το σημερινό. Χαίρεται τη χρηστική αξία και των δύο. Μόνο εμείς πεισμώνουμε και θέλουμε σώνει και καλά πειστήρια και τεκμήρια και επαίνους ει δυνατόν για τη συνέχεια την αδιάσπαστη κτλ κτλ. Καλύτερα να μην επιμένουμε άλλο….
Σπύρος Μοσκόβου
Friday, March 6, 2009
Tου Σπυρου Γιανναρα
Oι άνθρωποι που κάνουν τέχνη γιατί έχουν κάτι να πουν δεν κρύβονται. Δεν ξέρω άλλον που να καταπιάστηκε με το εξόχως δύσκολο θέμα της θυσίας στον κινηματογράφο μετά τον Ταρκόφσκι. Εξόχως δύσκολο, διότι τα κοινωνικά δεδομένα, η γλώσσα της εποχής, οι προσλαμβάνουσες των ανθρώπων έχουν τόσο πολύ αλλάξει, που όταν μιλάς για θυσία δεν γίνεται αντιληπτό για τι ακριβώς πρόκειται. Στην καλύτερη περίπτωση, ένα μόλις βήμα μετά την εμφατική αδιαφορία, είναι η κατάταξη του στην κατηγορία του δογματικού Χριστιανού, που παπαγαλίζει το ανιαρό του ποίημα.
Ποιες προσλαμβάνουσες έχει ο Ιστγουντ και κατορθώνει να κάνει μια ταινία για τη θυσία, χωρίς να πέσει στην (πιο προφανή) παγίδα της ηθικολογίας; Πώς καταφέρνει να θίξει ένα τόσο «ξένο» για μας θέμα, χρησιμοποιώντας εντελώς σημερινή, απτή, αληθινή γλώσσα; Πώς, ας πούμε, ο Αγγελόπουλος, που γαλουχήθηκε στις χριστιανικές οργανώσεις, που πήρε το «επαναστατικό» βάπτισμα του πυρός στην Αριστερά δεν μπόρεσε ποτέ να ψελλίσει το παραμικρό για ένα τέτοιο ζήτημα; Εκπληξη προκαλεί ο τρόπος ανάδειξης της απροσμέτρητης απόστασης που χωρίζει τη μη Εκκλησία (τη μέση δυτική -και κατ’ επέκταση ορθόδοξη- ενορία) από την έμπρακτη θεολογία της αγάπης και της θυσίας. Εκπληκτικό σχόλιο στο χαμένο πρότυπο του άνδρα αποτελεί η διαρκής αντιπαράθεση του ήρωα με την αλητεία του αχαλίνωτου ενστίκτου και της τυφλής βίας που αλωνίζει στους δρόμους, σπαταλώντας τη ζωή της. Η σχέση που εξυφαίνεται μεταξύ του ήρωα και του νεαρού Κινέζου αναδεικνύει δίχως μελοδραματισμό το γεγονός ότι η σχέση με τον άλλο είναι μια μοναδική δέσμευση για την οποία αξίζει κάθε θυσία, διότι δίνει νόημα στη ζωή. Σε αντιδιαστολή με την κενή σχέση αίματος με τον γιο, που τίποτα δεν μπορεί να γεμίσει.
Μόνο με τη θυσία είναι δυνατόν να υπερβεί το κενό που χωρίζει τα άτομα, να ιδρυθεί σχέση μεταξύ των αυτοϊκανοποιούμενων «ανεξάρτητων» και προπάντων θεμελιωδώς μοναχικών μονάδων που κατοικούν τον κόσμο. Γιατί οι ανταλλακτικές «σχέσεις» είναι στείρα χορογραφία στο κενό. Σαν τις κωμικές κινήσεις των αστροναυτών στο διάστημα.
Οι αισιόδοξοι άνθρωποι ζουν περισσότερο και με λιγότερα προβλήματα υγείας σε σχέση με τους απαισιόδοξους, αναφέρουν ερευνητές στις ΗΠΑ σε μια μελέτη που θα μπορούσε να δώσει ακόμη μια αφορμή για… γκρίνια σε όσους βλέπουν το ποτήρι μισοάδειο.
Επιστήμονες από το πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ μελέτησαν τα ποσοστά θνησιμότητας και την κατάσταση υγείας μεταξύ 100.000 γυναικών ηλικίας πενήντα ετών και πάνω, για 15 χρόνια. ΟΙ γυναίκες που χαρακτηρίστηκαν «αισιόδοξες» με βάση σειρά ψυχολογικών και ψυχομετρικών τεστ, είχαν 14% λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν από οποιαδήποτε αιτία σε σχέση με τις απαισιόδοξες, και 30% λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν από καρδιαγγειακή πάθηση. Επιπλέον, οι αισιόδοξες γυναίκες είχαν πολύ λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν υψηλή αρτηριακή πίεση ή διαβήτη.
Η ερευνητική ομάδα, της οποίας ηγείτο η Δρ. Χίλαρι Τιντλ, μελέτησε επίσης γυναίκες που δεν εμπιστεύονταν εύκολα ανθρώπους και τις συνέκρινε με εκείνες που έτειναν να πιστεύουν πιο εύκολα τις προθέσεις των άλλων. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι πρώτες είχαν 16% περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από κάποια ασθένεια, κατά τη διάρκεια των 15 ετών που διήρκεσε η έρευνα, ενώ είχαν 23% περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο.
Η Τίντλ επισημαίνει ότι τα αποτελέσματα δεν αποδεικνύουν ότι οι αρνητική στάση απέναντι στη ζωή έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, αν και κάποια σχέση φαίνεται να υπάρχει μεταξύ των δύο. «Πρέπει να πραγματοποιήσουμε περισσότερες μελέτες στο συγκεκριμένο θέμα, ώστε να σχεδιάσουμε θεραπείες που θα συμπεριλαμβάνουν τη στάση των ανθρώπων απέναντι στη ζωή» πρόσθεσε.
www.kathimerini.gr με πληροφορίες Reuters
Thursday, March 5, 2009
Mάρτιος 4ημέρα του 2009. Καλό σου ταξείδι Γιάννη παιδί μου. Αδυνατώ να συνεχίσω. Σαν φτάσεις στην Αθήνα δώσε σήμα .Θα ξαναγυρίσω στα ίδια. Πατέρας.- Σήμερα η 5η του Μαρτιού .Χάρηκα που είχες καλό ταξείδι και που έφτασες με το καλό ξεκούραστος.. Γιάννη συμβαίνουν πολλά στον οικονομικό μας κόσμο. Η Τζένεραλ Μότορς προειδοποιεί πτώχευση και η άλλη η Τζενεραλ Ελεκτρικ δεν πάει καλά .Ηπτώση του χρηματιστηρίου με εμβάλει σε ανησυχία ,και ειλικρινά δεν ξέρω αν οι οικονομικές ενέσεις του Προέδρου θα πιάσουν τόπο. Φοβούμαι πως άλλοι γίγαντες θα παρουσιαστούν ,ποιός ξέρει ; στις οικονομικές αναμπουμπούλες σου βγένουν κάτι ψάρια στην στεριά απρόσμενα που η δίψα για χρήμμα είναι ακόρεστη. Πάντως υπάρχει μια προειδοποίηση /παρακολουθείτε τις εξελίξεις/Βέβαια οι επαϊοντες οικονομολόγοι έχουν γεμίσει τα κανάλια κακαρίζοντας την φιλοσοφία τους ,πράγμα που μου θυμίζει τα ελληνικά παραθυράκια που όλοι μιλούν για ν’ακουστούν. Ασε να δούμε πως θα κλείσει η μέρα.Σήμερα κάπου είδα δυο φωτογραφίες του Προέδρου Ομπάμα ,ασπρίσανε τα μαλιά του ανθρώπου στην προσπάθειά νάχει μια κάποια συμπαράσταση από το κόμμα των Ρεπουπλικανών για την αντιμετώπιση της κρίσης,χάριν της Αμερικής. Πιστεύω να τα καταφέρει. Αν ναι τότες σε βεβαιώνω πως θάναι ο μοναδικός μεγάλος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών και θα του ανήκει δικαιωματικά ο τίτλος και οι περγαμηνές. Lornion.
Σκοπιανό: Η ώρα των Ανατροπών |
Γράφει ο/η Greek American News Agency | |
04.03.09 | |
Του Ελευθέριου Καραγιάννη, Πρέσβυς ε.τ. Ο στόχος των Σκοπίων για την υφαρπαγή σημαντικού τμήματος της Ιστορίας και του Πολιτισμού του Ελληνικού έθνους, με την οικειοποίηση του Μακεδονικού Πολιτισμού και Ιστορίας, αποτελεί συνέχιση ενός Σλαβικού στρατηγικού σχεδίου, το οποίο εμπνεύστηκε η Τσαρική Ρωσία στα μέσα του 19ου αιώνα για να αποκτήσει, μεταξύ άλλων ωφελημάτων, εδαφικό στρατηγικό πλεονέκτημα στα Βαλκάνια έναντι της Αυστρο-Ουγγαρίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ως και ασφαλή πρόσβαση στο Αιγαίο ώστε να αποφύγει το πρόβλημα διέλευσης από τα Στενά του Βοσπόρου και να αναπτύξει την πολιτική της όχι μόνον στη Νότια Ευρώπη αλλά και Μέση Ανατολή και Αφρική. Την στρατηγική αυτή ασπάσθηκε ασμένως, στα τέλη του 19ου αιώνα, η Βουλγαρία η οποία θα ήταν και η ωφελούμενη από την υλοποίηση αυτού του σχεδίου με την εδαφική επέκταση της στο Νότο, όπως προέβλεπε η ανεκπλήρωτη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου. Το σχέδιο αυτό υιοθέτησε και η Σοβιετική Ένωση και με την περίφημη απόφαση του 3ου συνεδρίου της Τρίτης Κομμουνιστικής Διεθνούς το 1924 εζητείτο από όλα τα τότε Κομμουνιστικά Κόμματα να υποστηρίξουν την πραγματοποίηση της απόφασης για "δημιουργία ενιαίας και ανεξάρτητης Μακεδονίας και Θράκης". Διμερείς επίσημες διαπραγματεύσεις και ανεπίσημη διαμεσολάβηση Κατά την περίοδο 1990-1993 έλαβαν χώρα τρεις διμερείς επίσημες συναντήσεις μεταξύ Ελλάδος και Σκοπίων και μία διαμεσολάβηση του Προέδρου της Σερβίας. Θεωρώ χρήσιμο να προσθέσω το ακόλουθο γεγονός πού συνέβη όταν ήμουν Πρέσβυς στο Πακιστάν (1994-7) καθ΄ όσον θέτει εν αμφιβόλω τις προθέσεις και την ειλικρίνεια των λόγων του Προέδρου των Σκοπίων, δημιουργώντας σοβαρά ερωτηματικά ως προς τους πραγματικούς στόχους τόσον των Σκοπιανών όσον και αυτών που τους στηρίζουν και υποστηρίζουν. Ο Πρόεδρος των Σκοπίων είχε απευθύνει επιστολή στην τότε Πρωθυπουργό του Πακιστάν Μπεναζίρ Μπούτο με την οποίαν ζητούσε την έγκριση όπως επισκεφθεί την χώρα της αρχαιολογική αποστολή των Σκοπίων για να μελετήσει τις ρίζες των προγόνων τους, δηλαδή των απογόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η Πακιστανή Πρωθυπουργός μετά από συνεννόηση μου με τον αρμόδιο Σύμβουλο της, απήντησε αρνητικά, ενώ η εισήγηση μου προς τους αρμόδιους των Αθηνών όπως αποσταλεί Έλληνας αρχαιολόγος ο οποίος θα μπορούσε να ενταχθεί σε μία από τις εκεί υπάρχουσες Ευρωπαϊκές αρχαιολογικές αποστολές, ώστε να εδραιώσουμε την παρουσία μας στον τομέα αυτό, έμεινε αναπάντητη. Στις 3 Ιανουαρίου 1992 έλαβε χώρα στην Αθήνα συνάντηση τεχνικών αντιπροσωπειών των δύο Υπουργείων Εξωτερικών για συζήτηση των διμερών προβλημάτων. Η συνάντηση αυτή που διήρκεσε 2½ ώρες κατέληξε άδοξα όταν εθίγη το θέμα του ονόματος. Περί το τέλος Μαΐου 1993 ο Πρόεδρος της Σερβίας, ο οποίος είχε συναντηθεί προ ολίγου χρόνου στην Αχρίδα με τον Πρόεδρο των Σκοπίων, ζήτησε να με συναντήσει στο Βελιγράδι. Κατά την συνάντηση μας, μου απεκάλυψε ότι κατά την συνάντηση των δύο Προέδρων στην Αχρίδα διεφάνη προθυμία του Προέδρου των Σκοπίων να αποδεχθεί συμβιβασμό ως προς το όνομα. Μετά από συνεννόηση με την Αθήνα ο Πρόεδρος της Σερβίας τηλεφώνησε στον Πρόεδρο των Σκοπίων και κατά την ημίωρη συνομιλία ο τελευταίος δέχθηκε να τροποποιήσει το Σύνταγμα και να ονομασθεί το Κράτος του "Σλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας". Συνεφωνήθη δε κείμενο Κοινού Ανακοινωθέντος το οποίο θα εδημοσιοποιείτο ευθύς ως οι συνομιλίες του Προέδρου των Σκοπίων με τα τοπικά κόμματα, του εξασφάλιζαν την απαιτούμενη Κοινοβουλευτική πλειοψηφία των 2/3 της Βουλής. Η πρωτοβουλία αυτή δεν κατέληξε σε αποτέλεσμα καθ΄ όσον δεν επετεύχθη η αναγκαία πλειοψηφία. Κατά το ως άνω διάστημα 1990-1993 υπήρξαν και δύο διεθνείς διαμεσολαβήσεις οι οποίες δεν κατέληξαν σε αποτέλεσμα. Η πρώτη ήταν του Υπουργού Εξωτερικών της Πορτογαλίας Πινέϊρο το 1992 με την πρόταση για "Νέα Μακεδονία" και η δεύτερη των συμπροέδρων της Διεθνούς Διάσκεψης για την πρώην Γιουγκοσλαβία Βάνς και Όουεν το 1993 με πρόταση για "Νόβα Μακεντόνια". Πολιτική Ελληνικής πλευράς στο πρόβλημα. Αδιαλλαξία των Σλάβων των Σκοπίων και ενδεχόμενες παραλείψεις μας Το ερώτημα που τίθεται είναι αν η αδιαλλαξία των Σλάβων των Σκοπίων προέρχεται μόνο από την υποστήριξη που έχουν από ξένα Κράτη ή μήπως και από δικές μας παραλείψεις ή δείγματα υποχώρησης που τους ενθαρρύνουν στην τήρηση της πολιτικής τους αυτής; Ωσαύτως, στην Σύνοδο των Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Κοινότητος της 16ης Δεκεμβρίου 1991 κατά την οποίαν ελήφθη η απόφαση αναγνώρισης της Σλοβενίας και Κροατίας, ως προς τα Σκόπια ανέφερε ότι "πρέπει να δοθούν συνταγματικές και πολιτικές εγγυήσεις από μία Γ/βική Δημοκρατία που θα διασφαλίζουν ότι δεν έχει εδαφικές διεκδικήσεις, δεν θα πραγματοποιεί εχθρικές προπαγανδιστικές ενέργειες, περιλαμβανομένης και της χρήσης μίας ονομασίας που υπονοεί εδαφικές διεκδικήσεις". Κατά την κρίσιμη αυτή σύνοδο η χώρα μας έχασε ένα τεράστιο πλεονέκτημα, τουτέστιν να ζητήσει από την Ε. Κοινότητα να μην αναγνωρίσουν τα Σκόπια ως Μακεδονία, ανταλλάσσοντας το βέτο που μπορούσε να ασκήσει για τις αναγνωρίσεις που ζητούσαν επιτακτικά, Γερμανοί και Ιταλοί. ΄Ο Έλληνας Υπουργός των Εξωτερικών αρκέστηκε, δυστυχώς, σε μία διατύπωση που ήταν και προάγγελος διαπραγματεύσεων ως προς το όνομα. Αρχές του 1992 η Βουλγαρία αποτέλεσε την πρώτη χώρα που αναγνώρισε τα Σκόπια με το όνομα Μακεδονία αλλά ως Κράτος και όχι ως έθνος, ακολουθώντας την πολιτική που είχε υιοθετήσει το τέλος της δεκαετίας του 1950, ότι η Μακεδονία είναι γεωγραφικός όρος και όχι εθνολογικός. Η Ελληνική πλευρά στην πρώτη αυτή αναγνώριση αντέδρασε με γραπτό και προφορικό διάβημα και με πολιτικές δηλώσεις. Θεώρησα την αντίδραση αυτή ήπια και εισηγήθηκα με τηλεγράφημα μου την ίδια μέρα της αναγνώρισης όπως υποβαθμισθούν αμέσως οι διπλωματικές σχέσεις των δύο χωρών, σε επίπεδο Επιτετραμμένου για να δοθεί το μήνυμα διεθνώς ότι η χώρα μας θα αντιδράσει σθεναρά σε μελλοντικές παρόμοιες ενέργειες. Η εισήγηση μου δεν έγινε αποδεκτή από τον τότε Υπουργό των Εξωτερικών. Επίσης, στην ίδια συμφωνία αρθρ.11 αναλάβαμε την διεθνή δέσμευση να υποστηρίξουμε την ένταξη των Σκοπίων στους Διεθνείς Οργανισμούς στους οποίους και η χώρα μας είναι μέλος, εφ΄ όσον υποβάλουν αίτηση ως ΠΓΔΜ. Κατόπιν τούτου το βέτο που ασκήσαμε στο ΝΑΤΟ και αυτό που ενδεχομένως θα ασκούσαμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση αν η έκθεση της Επιτροπής ήταν θετική, μας κατέτασσε στους παραβάτες διεθνών συμφωνιών, δίνοντας επιχειρήματα στους αντιπάλους μας. Βάσει του άρθρου αυτού και του αρθρ.21 προσέφυγαν στα μέσα Νοεμβρίου τρέχοντος έτους οι Σκοπιανοί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Επισημαίνω ότι στο άρθρο αυτό δεν προβλέφθηκε κανένας περιορισμός στην άσκηση του δικαιώματος προσφυγής στο Δικαστήριο. Προσπάθειες Διαμόρφωσης της Ελληνικής Κοινής Γνώμης Αμερικανική Πολιτική στο Σκοπιανό Θεωρώ χρήσιμη την ιστορική αναδρομή στο θέμα αυτό, για την περίοδο 1990-1993, όχι για να επισημάνω την αρνητική πολιτική που ακολουθούν οι Η.Π.Α. στο εθνικό αυτό πρόβλημα μας, αλλά για να δώσω το υπόβαθρο της απόφασης που ελήφθη το 2004 αμέσως μετά την επανεκλογή του Προέδρου Μπους με την αναγνώριση των Σκοπίων ως Μακεδονία. Η απόφαση αυτή παρουσιάστηκε την εποχή εκείνη ως μη αναμενόμενη, ενώ στην πραγματικότητα υπήρξε μία συνεπής εφαρμογή της Αμερικανικής πολιτικής στο πρόβλημα. Τον Απρίλιο του 1992, ο Γερμανός Υπ. Εξωτερικών πραγματοποιεί επίσκεψη στην Ελλάδα και σε δήλωσή του υποστηρίζει ότι η λύση για το όνομα πρέπει να είναι αποδεκτή και από την Ελλάδα προσθέτοντας ότι η τελευταία μπορεί να υπολογίζει στην υποστήριξη της Γερμανίας. Ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών και ο Πρόεδρος Μπους του ζήτησαν τηλεφωνικώς διευκρινίσεις ως προς την δήλωση αυτή. Σχετικά με την πρόσφατη αποκάλυψη από ελληνική εφημερίδα του περιεχομένου τηλεγραφήματος της Πρέσβεως της Αμερικής στα Σκόπια ως προς τις επιθυμίες της τοπικής κυβέρνησης για την εξέλιξη της διαπραγμάτευσης του Σ.Α. του Ο.Η.Ε. υπό τον κ. Νίμιτς, οφείλω να παρατηρήσω ότι ναι μεν η πρωτοβουλία αυτή της Πρέσβεως της Αμερικής εντάσσεται στην διεθνή διπλωματική πρακτική, όπως υποστηρίχθηκε από την Ελληνική πλευρά, αυτό όμως που αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του κλίματος, τουλάχιστον, εμπιστοσύνης που πρέπει να υπάρχει μεταξύ των δύο πλευρών και του διαπραγματευτή είναι η υιοθέτηση και στήριξη της διαπραγματευτικής πρότασης στις εκφρασθείσες επιθυμίες της μίας πλευράς. Το γεγονός και μόνον αυτό θα έπρεπε να οδηγήσει σε αίτημα προς τον Γενικό Γραμματέα του Ο.Η.Ε. για αντικατάσταση του διαπραγματευτή. Προϊστορία Γεωγραφικού Προσδιορισμού Το πρώτο κείμενο που παρουσίαζε στην διεθνή κοινότητα τις Ελληνικές θέσεις στο Σκοπιανό "Υπόμνημα για την Γ/βική Μακεδονία" είχε συνταχθεί τον Σεπτέμβριο του 1991 στα Αγγλικά και είχε επιδοθεί από τον τότε Υπουργό των Εξωτερικών στην έκτακτη Σύνοδο των Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Κοινότητος στη Χάγη. Στις 5 Δεκεμβρίου 1992 ο τότε ΥΠΕΞ των Σκοπίων απηύθυνε επιστολή στον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ με δύο αιτήματα. Να παρακολουθήσει ως παρατηρητής την Υπουργική Σύνοδο του ΝΑΤΟ και να συναντηθεί με τον Γενικό Γραμματέα. Σχέσεις Σκοπίων με Ευρωπαϊκή Ένωση Τα Σκόπια χαρακτηρίστηκαν υποψήφιο Κράτος για ένταξη στις 17 Δεκεμβρίου 2005. Πρόταση Αν τα Σκόπια επιμείνουν στην απαράδεκτη πολιτική τους και δεν δεχθούν εθνολογικό προσδιορισμό με τροποποίηση του Συντάγματος τους, όπου θα καταγράφεται ότι ουδεμία ιστορική ή πολιτιστική συγγένεια έχουν με τους Μακεδόνες τότε δεν πρέπει να υπάρξει λύση καθ` όσον οι Σλάβοι των Σκοπίων έστω και αν αναγνωρισθούν ως "Μακεδόνες" από όλες τις χώρες ή μόνη αναγνώριση που θα νομιμοποιήσει την πολιτική της κλοπής και οικειοποίησης τμήματος του Ελληνικού Πολιτισμού είναι η δική μας. Πηγή: Δίκτυο21 |